آیا در اقتصاد‌های ناایمن ضریب نفوذ بیمه روند صعودی دارد؟
به گزارش نبض بازار، «ضریب نفوذ بیمه» بیانگر میزان توسعه‌یافتگی در یک کشور است و اگر بخواهیم معیار محاسبه آن را دقیق‌تر بدانیم، می‌توان به تعریفی که سایت The Economic Times به‌کار برده، رجوع کنیم؛ نرخ نفوذ به‌عنوان نسبت حق بیمه پذیرفته شده در یک سال خاص به تولید ناخالص داخلی اندازه‌گیری می‌شود. اما در این مطلب قرار است تمام این معادلات را در یک چشم بر هم زدنی تغییر بدهیم، چراکه درصدد هستیم تا دریابیم آیا در اقتصاد‌های ناامن ضریب نفوذ بیمه بالا می‌رود؟
سایت statista در مطلبی با عنوان «بیمه-ایران» به روشنی به این موضوع اشاره کرده و گفته که با افزایش جرایم سایبری که از سوی کارشناسان مدیریت ریسک به‌عنوان یک خطر اصلی برای تجارت جهانی محسوب می‌شود و افزایش تلفات بلایای طبیعی در دو دهه گذشته، انتظار می‌رود رشد بخش بیمه تقویت شود.
«ضریب نفوذ بیمه» در ایران از دریچه آمار و ارقام
پایین بودن ضریب نفوذ بیمه یکی از مشکلات کنونی اقتصاد ایران است. آنگونه که رئیس کل بیمه مرکزی ایران در فروردین سال جاری اعلام کرده، ضریب نفوذ بیمه در کشور ۲.۱ درصد است، البته او در ادامه گفته که این میزان نفوذ بسته به سرانه درآمد مردم «بد نیست».
اگر بخواهیم در مقام مقایسه به وضعیت ایران بنگریم، باید بدانیم که در کشور‌های توسعه‌یافته این رقم به طور معمول بین پنج تا ۱۰ است، ولی در کشور‌های در حال توسعه پایین‌تر از سه است.
آمار‌ها نشانگر این مطلب است که ضریب نفوذ در بیمه ایران به طور متوسط ۱.۹ درصد بوده که این یعنی جایگاه ما نسبت به کشور‌های توسعه‌یافته بسیار پایین‌تر است. مرکز آمار ایران نیز گزارشی منتشر کرده که طبق داده‌های آن، ضریب نفوذ بیمه در بهار امسال برابر با ۲.۵۴ درصد و در تابستان ۱.۸۸ درصد است.
پیشتر هم بیمه مرکزی ایران در سالنامه ۱۴۰۲ صنعت بیمه خود اعلام کرده بود که این شاخص در سال ۲۰۲۳ به ۲.۱ درصد رسیده که نسبت به سال ۲۰۲۲ نشان از صعود هفت پله‌ای جایگاه ایران از رتبه ۶۶ به ۵۹ دارد.
تاثیر معنادار متغیر‌های مثبت و منفی بر ضریب نفوذ بیمه
پژوهشی که در سایت idea.alzahra منتشر شده، با استفاده از یک مدل اقتصادسنجی پویا، اثرات سرمایه انسانی و رشد ارزش افزوده بخش صنعت به همراه سایر شاخص‌های کلان اقتصادی بر ضریب نفوذ بیمه ایران را بررسی می‌کند.
نتایج نشان می‌دهد که طی دوره زمانی ۱۳۹۱-۱۳۵۱، سرمایه انسانی بر ضریب نفوذ بیمه به طور مستقیم تأثیر مثبت و معناداری دارد، در حالی‌که رشد ارزش افزوده در بخش صنعت به طور مستقیم و غیرمستقیم بر ضریب نفوذ بیمه تأثیر می‌گذارد. در میان سایر متغیرها، تورم و بیکاری تأثیر منفی معناداری بر ضریب نفوذ بیمه دارند. در مقابل رشد درآمد سرانه واقعی تأثیر مثبت و معناداری بر ضریب نفوذ بیمه داشته است.
نسبت صنعت بیمه و اقتصاد ناایمن
با وجود اینکه ضریب نفوذ بیمه ارتباط مستقیمی با سطح توسعه‌یافتگی و برای مثال رشد درآمد سرانه دارد، اما مصداق‌های عینی نیز وجود دارد که نشان می‌دهند در اقتصاد‌های ناایمن هم این شاخص در حال طی کردن روند صعودی است.
مثال بارز آن، قتل دانشجوی دانشگاه تهران توسط سارقان زوگیر است که با هدف ربودن لپ تاپ این شخص رخ داد. ماجرایی که واکنش‌های زیادی را برانگیخت و به تصمیمی منجر شد که مهر تاییدی بر پاراگراف فوق می‌زند؛ گوشی و لپ تاپ دانشجویان رایگان بیمه می‌شود؛ بنابراین در اقتصادی که ناامتی و خشونت در آن به گواه آمار‌ها افزایش یافته، اینبار تورم و گرانی به داد صنعت بیمه رسیده‌اند تا مردم از گزند آسیب‌های احتمالی اقتصادی در امان باشند.
نتیجه‌گیری...
پژوهش‌ها و مطالعات اخیر نشان می‌دهد هم تعداد و هم هزینه ریسک‌های جهانی به دلیل عوامل محرک مانند تغییرات آب و هوایی و جرایم سایبری در حال افزایش است و این روند‌ها در صنعت بیمه تأثیرگذار هستند.
مطلبی که در سایت idea.alzahra منتشر شده، حکایت از این دارد که ارزش بازار جهانی بیمه در سال ۲۰۲۴ تقریباً هشت تریلیون دلار آمریکا بود، اما به نظر می‌رسد این میزان در سال‌های آینده افزایش قابل توجهی داشته باشد. جرایم سایبری به طور مداوم توسط کارشناسان مدیریت ریسک به عنوان یک خطر اصلی برای تجارت جهانی دیده می‌شود. در همین حال، هزینه تلفات بلایای طبیعی طی ۲ دهه گذشته افزایش یافته است. این خطرات احتمالاً در آینده بیشتر خواهند شد و رشد بخش بیمه را حفظ خواهند کرد.
