چالش های سیستم بانکی مربوط به امروز و دیروز نیست/ معوقات کمتراز یک درصد
«مرتضی اکبری» روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: از آنجا که دولت یازدهم به دنبال برقراری شفافیت و اعمال نظم و انضباط در سیستم بانکی بود، پیگیری این اعمال شفافیت و انضباط موجب شد چالش ها و انحراف های سیستم بانکی خود را نشان دهند.
وی «اقتصاد بانک محور»، «قفل شدن منابع بانک ها در پروژه های ناموفق»، «تاسیس بانک ها و موسسات مالی متعدد» و همچنین «رقابت سیستم بانکی برای افزایش نقدینگی» را چهار عامل اصلی ایجاد چالش در سیستم بانکی معرفی کرد و گفت: بخشی از مشکلات سیستم بانکی به درون سیستم و بخشی نیز به بیرون از این سیستم بر می گردد؛ مساله این است که اقتصاد ما یک اقتصاد بانک محور است؛ یعنی تامین منابع مالی به عهده سیستم بانکی گذاشته شده است.
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران گفت: در این شرایط تصور کنید یک بانک 90 درصد نیاز مالی یک پروژه را تامین کند؛ اگر آن پروژه به هر دلیل با شکست مواجه شود، منابع بانک در آن پروژه قفل خواهد شد.
اکبری همچنین به ورود بخش های مختلف غیراقتصادی به حوزه های اقتصادی اشاره کرد و گفت: همزمان با رشد و توسعه کشور، بخش های مختلف به حوزه اقتصادی ورود پیدا کردند و در آن شرایط، به دلیل نبود نظم و انظباط مناسب در فضای اقتصادی، بانک ها، موسسات مالی و اعتباری و همچنین صندوق های قرض الحسنه بیشماری ایجاد شد؛ زمانی که تعداد این بانک ها، موسسه ها و صندوق ها زیاد باشد، روشن است که نظارت بر عملکرد آنها کاری سخت می شود.
وی ادامه داد: در یک دوره زمانی، بانک هایی تاسیس شد که به دنبال کسب سود از فعالیت بانکداری نبودند، بلکه هدف آنها تامین مالی (فاینانس) پروژه های خودشان بود؛ آنها بانک تاسیس می کردند تا منابع پروژه های خود را تامین کنند؛ بسیاری از آن پروژه ها با شکست مواجه شده و به دنبال آن، آن بانک که پروژه را تامین مالی کرده بود نیز دچار مشکل شد.
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران اضافه کرد: در شرایطی که با کسری نقدینگی مواجه هستیم و تقاضا برای پول زیاد و عرضه کم است، رقابتی برای بالا بردن نقدینگی بین بانک ها ایجاد می شود؛ این رقابت باعث می شود نرخ پیشنهادی بانک ها برای سود سپرده صعودی شود.
اکبری اضافه کرد: در این شرایط، نرخ تورم در جامعه کاهش پیدا می کند اما نرخ سود پایین نمی آید؛ این اتفاق در اقتصادی رخ می دهد که با رکود مواجه است؛ در این اقتصاد، تقاضا برای پول از بین نمی رود و تا تقاضای بالا و به ویژه سفته بازی را کاهش ندهیم، این مشکل ادامه دارد.
** تامین «سرمایه ثابت» پروژه ها باید از دوش سیستم بانکی برداشته شود
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در پاسخ به این سوال که « در این شرایط چه باید کرد؟» گفت: هر گونه تزریق پول و رشد نقدینگی باید هدفمند انجام شود و دولت منابع مالی را فقط به بخش هایی که به تولید و ایجاد اشتغال منجر می شود، تزریق کند. این امر نه در کوتاه مدت، بلکه در بلند مدت به خروج از چالش های کنونی کمک می کند.
وی تاکید کرد: دولت باید از ورود پول به سمت معاملات سفته گرانه، مثل طلا و ارز جلوگیری کند؛ اگر پول از بخش های مولد و تولیدی خارج و به بازارهایی مانند طلا و ارز وارد شود، نه تنها مشکل رکود حل نمی شود، بلکه مشکل تورم نیز دوباره ایجاد خواهد شد.
اکبری درمورد اینکه برخی تولیدکنندگان نسبت به بالا بودن هزینه تامین منابع مالی از بانک ها گلایه دارند، گفت: بخش تولید درست می گوید؛ وقتی نرخ سود 20 تا 25 درصد باشد، تامین مالی برای بخش تولید حدود 30 درصد هزینه دارد.
وی ادامه داد: در این شرایط، قیمت تمام شده کالاهای آنها افزایش و میزان رقابت پذیری آنها کاهش می یابد؛ از طرف مقابل، نرخ منابع بازار سرمایه هم گران است؛ به همین دلیل تولیدکنندگان هیچ وقت به سمت بازار سرمایه نمی روند.
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران تاکید کرد: باید سعی کنیم آرام آرام و نه به سرعت، تامین «سرمایه ثابت» را به سمت بازار سرمایه ببریم و تامین «سرمایه در گردش» – هزینه خرید مواد اولیه، حقوق کارگر و ... – را به عهده بانک ها بگذاریم؛ اگر این اتفاق بیافتد، سیستم ما اصلاح می شود.
** مطالبات معوق بانک قرض الحسنه مهر ایران حدود نیم تا یک درصد است
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در ادامه این گفت و گو که پس از دیدار با «محمد خدادی» مدیرعامل ایرنا انجام شد، به سوالات خبرنگار ایرنا درباره بانک قرض‌الحسنه مهر ایران پاسخ داد.
وی سرمایه بانک قرض‌الحسنه مهر ایران را 15 هزار میلیارد ریال ذکر کرد و درباره رشد منابع این بانک گفت: در حالی که پارسال در کل 38 درصد رشد منابع داشتیم، در پنج ماه نخست امسال رشد منابع به 27 درصد رسید؛ این رشد نشان دهنده استقبال مردم است که اگر این روند ادامه داشته باشد، در 6 ماه دوم امسال رشد منابع ما به 50 درصد می رسد.
اکبری درباره عملکرد اعطای تسهیلات این بانک در پنج ماه نخست امسال نیز گفت: بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در پنج ماه نخست امسال 30 هزار میلیارد ریال به 300 هزار نفر پرداخت کرده است.
وی با تاکید بر ماموریت بانک قرض‌الحسنه مهر ایران مبنی بر اعطای تسهیلات خرد به صورت قرض الحسنه، گفت: سقف تسهیلات این بانک – که با نرخ سود صفر تا چهار درصد اعطا می شود - از 150 میلیون ریال به 200 میلیون ریال افزایش پیدا کرده است؛ ضمن اینکه در طرح «بانکداری اجتماعی» تسهیلات 300 میلیون ریالی نیز به مشتریان اعطا می شود.
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران مانده تسهیلات این بانک را 78 هزار میلیارد ریال و مطالبات معوق را 750 میلیارد ریال ذکر کرد و گفت: معوقات ما نسبت به پارسال کمتر شده است؛ پارسال نسبت معوقات به مانده تسهیلات 1.2 درصد بود که امسال این عدد به یک درصد کاهش پیدا کرده است.
وی گفت: در حالی نسبت مطالبات معوق ما در محدوده نیم تا یک درصد در نوسان است که مطالبات معوق در عرف بین الملل حدود 2 درصد و در نظام بانکی کشور بالای 10 درصد است.
اکبری افزود: مشتریان این بانک با اعتبارشان کار می کنند؛ آنها می خواهند بعد از اتمام پرداخت اقساط تسهیلات، تسهیلات دیگری دریافت کنند، برای همین اقساط خود را به موقع پرداخت می کنند.
مدیر عامل بانک قرض الحسنه مهر ایران با اشاره به اینکه نرخ سود تسهیلات در این بانک بین صفر تا چهار درصد است، گفت: ما تنها بانکی هستیم که توانسته ایم اهل سنت را جذب کنیم؛ اهل سنت چندان سیستم بانکی کشور را قبول نداشتند اما اکنون شاهد جذب منابع از آنها هستیم؛ این روند به طوری است که شعبه ها ما در استان سیستان و بلوچستان رتبه دوم جذب منابع را به خود اختصاص داده اند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا منابع ریالی صندوق توسعه در اختیار شما قرار می گیرد یا خیر؟ ، گفت: تاکنون خیلی تلاش کرده ایم که جزو بانک های عامل قرار بگیریم اما هنوز این اتفاق نیافتاده است.
اکبری تعداد شعبه های بانک قرض الحسنه مهر ایران را 530 شعبه ذکر کرد و درباره برنامه های این بانک برای توسعه شعبه نیز گفت: توسعه شعبه از نظر اقتصادی مناسب نیست اما در مقابل، توسعه الکترونیک را به شدت در دستور کار قرار داده ایم؛ به نحوی که هم اکنون افتتاح حساب در بانک قرض الحسنه مهر ایران به صورت آنلاین امکانپذیر است.
وی افزود: متقاضیان تسهیلات نیز می توانند درخواست خود را به صورت الکترونیک ثبت و فقط یک بار با ضامن به شعبه مراجعه کنند.
مدیرعامل بانک قرض الحسنه مهرایران رشد و توسعه این بانک را در دولت یازدهم عنوان کرد و گفت سهامداران این بانک 10 بانک فعال در نظام بانکی کشور هستند.
اکبری تعداد سپرده گذاران این بانک را 4 میلیون و 300 هزار نفر اعلام کرد و گفت: ساکنان استان های محروم کشور استقبال خوبی از این بانک کرده اند و بیشترین وام ها به متقاضیان در این استان ها داده شده است.
گفت و گو: اسماعیل داودی
وی «اقتصاد بانک محور»، «قفل شدن منابع بانک ها در پروژه های ناموفق»، «تاسیس بانک ها و موسسات مالی متعدد» و همچنین «رقابت سیستم بانکی برای افزایش نقدینگی» را چهار عامل اصلی ایجاد چالش در سیستم بانکی معرفی کرد و گفت: بخشی از مشکلات سیستم بانکی به درون سیستم و بخشی نیز به بیرون از این سیستم بر می گردد؛ مساله این است که اقتصاد ما یک اقتصاد بانک محور است؛ یعنی تامین منابع مالی به عهده سیستم بانکی گذاشته شده است.
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران گفت: در این شرایط تصور کنید یک بانک 90 درصد نیاز مالی یک پروژه را تامین کند؛ اگر آن پروژه به هر دلیل با شکست مواجه شود، منابع بانک در آن پروژه قفل خواهد شد.
اکبری همچنین به ورود بخش های مختلف غیراقتصادی به حوزه های اقتصادی اشاره کرد و گفت: همزمان با رشد و توسعه کشور، بخش های مختلف به حوزه اقتصادی ورود پیدا کردند و در آن شرایط، به دلیل نبود نظم و انظباط مناسب در فضای اقتصادی، بانک ها، موسسات مالی و اعتباری و همچنین صندوق های قرض الحسنه بیشماری ایجاد شد؛ زمانی که تعداد این بانک ها، موسسه ها و صندوق ها زیاد باشد، روشن است که نظارت بر عملکرد آنها کاری سخت می شود.
وی ادامه داد: در یک دوره زمانی، بانک هایی تاسیس شد که به دنبال کسب سود از فعالیت بانکداری نبودند، بلکه هدف آنها تامین مالی (فاینانس) پروژه های خودشان بود؛ آنها بانک تاسیس می کردند تا منابع پروژه های خود را تامین کنند؛ بسیاری از آن پروژه ها با شکست مواجه شده و به دنبال آن، آن بانک که پروژه را تامین مالی کرده بود نیز دچار مشکل شد.
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران اضافه کرد: در شرایطی که با کسری نقدینگی مواجه هستیم و تقاضا برای پول زیاد و عرضه کم است، رقابتی برای بالا بردن نقدینگی بین بانک ها ایجاد می شود؛ این رقابت باعث می شود نرخ پیشنهادی بانک ها برای سود سپرده صعودی شود.
اکبری اضافه کرد: در این شرایط، نرخ تورم در جامعه کاهش پیدا می کند اما نرخ سود پایین نمی آید؛ این اتفاق در اقتصادی رخ می دهد که با رکود مواجه است؛ در این اقتصاد، تقاضا برای پول از بین نمی رود و تا تقاضای بالا و به ویژه سفته بازی را کاهش ندهیم، این مشکل ادامه دارد.
** تامین «سرمایه ثابت» پروژه ها باید از دوش سیستم بانکی برداشته شود
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در پاسخ به این سوال که « در این شرایط چه باید کرد؟» گفت: هر گونه تزریق پول و رشد نقدینگی باید هدفمند انجام شود و دولت منابع مالی را فقط به بخش هایی که به تولید و ایجاد اشتغال منجر می شود، تزریق کند. این امر نه در کوتاه مدت، بلکه در بلند مدت به خروج از چالش های کنونی کمک می کند.
وی تاکید کرد: دولت باید از ورود پول به سمت معاملات سفته گرانه، مثل طلا و ارز جلوگیری کند؛ اگر پول از بخش های مولد و تولیدی خارج و به بازارهایی مانند طلا و ارز وارد شود، نه تنها مشکل رکود حل نمی شود، بلکه مشکل تورم نیز دوباره ایجاد خواهد شد.
اکبری درمورد اینکه برخی تولیدکنندگان نسبت به بالا بودن هزینه تامین منابع مالی از بانک ها گلایه دارند، گفت: بخش تولید درست می گوید؛ وقتی نرخ سود 20 تا 25 درصد باشد، تامین مالی برای بخش تولید حدود 30 درصد هزینه دارد.
وی ادامه داد: در این شرایط، قیمت تمام شده کالاهای آنها افزایش و میزان رقابت پذیری آنها کاهش می یابد؛ از طرف مقابل، نرخ منابع بازار سرمایه هم گران است؛ به همین دلیل تولیدکنندگان هیچ وقت به سمت بازار سرمایه نمی روند.
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران تاکید کرد: باید سعی کنیم آرام آرام و نه به سرعت، تامین «سرمایه ثابت» را به سمت بازار سرمایه ببریم و تامین «سرمایه در گردش» – هزینه خرید مواد اولیه، حقوق کارگر و ... – را به عهده بانک ها بگذاریم؛ اگر این اتفاق بیافتد، سیستم ما اصلاح می شود.
** مطالبات معوق بانک قرض الحسنه مهر ایران حدود نیم تا یک درصد است
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در ادامه این گفت و گو که پس از دیدار با «محمد خدادی» مدیرعامل ایرنا انجام شد، به سوالات خبرنگار ایرنا درباره بانک قرض‌الحسنه مهر ایران پاسخ داد.
وی سرمایه بانک قرض‌الحسنه مهر ایران را 15 هزار میلیارد ریال ذکر کرد و درباره رشد منابع این بانک گفت: در حالی که پارسال در کل 38 درصد رشد منابع داشتیم، در پنج ماه نخست امسال رشد منابع به 27 درصد رسید؛ این رشد نشان دهنده استقبال مردم است که اگر این روند ادامه داشته باشد، در 6 ماه دوم امسال رشد منابع ما به 50 درصد می رسد.
اکبری درباره عملکرد اعطای تسهیلات این بانک در پنج ماه نخست امسال نیز گفت: بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در پنج ماه نخست امسال 30 هزار میلیارد ریال به 300 هزار نفر پرداخت کرده است.
وی با تاکید بر ماموریت بانک قرض‌الحسنه مهر ایران مبنی بر اعطای تسهیلات خرد به صورت قرض الحسنه، گفت: سقف تسهیلات این بانک – که با نرخ سود صفر تا چهار درصد اعطا می شود - از 150 میلیون ریال به 200 میلیون ریال افزایش پیدا کرده است؛ ضمن اینکه در طرح «بانکداری اجتماعی» تسهیلات 300 میلیون ریالی نیز به مشتریان اعطا می شود.
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران مانده تسهیلات این بانک را 78 هزار میلیارد ریال و مطالبات معوق را 750 میلیارد ریال ذکر کرد و گفت: معوقات ما نسبت به پارسال کمتر شده است؛ پارسال نسبت معوقات به مانده تسهیلات 1.2 درصد بود که امسال این عدد به یک درصد کاهش پیدا کرده است.
وی گفت: در حالی نسبت مطالبات معوق ما در محدوده نیم تا یک درصد در نوسان است که مطالبات معوق در عرف بین الملل حدود 2 درصد و در نظام بانکی کشور بالای 10 درصد است.
اکبری افزود: مشتریان این بانک با اعتبارشان کار می کنند؛ آنها می خواهند بعد از اتمام پرداخت اقساط تسهیلات، تسهیلات دیگری دریافت کنند، برای همین اقساط خود را به موقع پرداخت می کنند.
مدیر عامل بانک قرض الحسنه مهر ایران با اشاره به اینکه نرخ سود تسهیلات در این بانک بین صفر تا چهار درصد است، گفت: ما تنها بانکی هستیم که توانسته ایم اهل سنت را جذب کنیم؛ اهل سنت چندان سیستم بانکی کشور را قبول نداشتند اما اکنون شاهد جذب منابع از آنها هستیم؛ این روند به طوری است که شعبه ها ما در استان سیستان و بلوچستان رتبه دوم جذب منابع را به خود اختصاص داده اند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا منابع ریالی صندوق توسعه در اختیار شما قرار می گیرد یا خیر؟ ، گفت: تاکنون خیلی تلاش کرده ایم که جزو بانک های عامل قرار بگیریم اما هنوز این اتفاق نیافتاده است.
اکبری تعداد شعبه های بانک قرض الحسنه مهر ایران را 530 شعبه ذکر کرد و درباره برنامه های این بانک برای توسعه شعبه نیز گفت: توسعه شعبه از نظر اقتصادی مناسب نیست اما در مقابل، توسعه الکترونیک را به شدت در دستور کار قرار داده ایم؛ به نحوی که هم اکنون افتتاح حساب در بانک قرض الحسنه مهر ایران به صورت آنلاین امکانپذیر است.
وی افزود: متقاضیان تسهیلات نیز می توانند درخواست خود را به صورت الکترونیک ثبت و فقط یک بار با ضامن به شعبه مراجعه کنند.
مدیرعامل بانک قرض الحسنه مهرایران رشد و توسعه این بانک را در دولت یازدهم عنوان کرد و گفت سهامداران این بانک 10 بانک فعال در نظام بانکی کشور هستند.
اکبری تعداد سپرده گذاران این بانک را 4 میلیون و 300 هزار نفر اعلام کرد و گفت: ساکنان استان های محروم کشور استقبال خوبی از این بانک کرده اند و بیشترین وام ها به متقاضیان در این استان ها داده شده است.
گفت و گو: اسماعیل داودی
