ناترازی برق، صنعت خودرو را تهدید می‌کند
امیدرضا طالشیان، کارشناس صنعت و اقتصاد در گفت‌وگو با نبض بازار ضمن بررسی ابعاد مختلف بحران انرژی در کشور، تاکید کرد که اگر برای این بحران چاره‌اندیشی نشود، صنایع بزرگ کشور در حوزه صنایع معدنی و فلزی همچون فولاد و صنایع خودرویی و قطعات وابسته، در آستانه فروپاشی قرار می‌گیرند.
کاهش تولید خودرو؛ اولین نشانه بحران انرژی
طالشیان در ابتدای این گفت‌وگو با اشاره به آمار تولید خودرو گفت: برخلاف برنامه وزارت صمت برای تولید ۱.۳ میلیون دستگاه خودرو در سال گذشته، تنها ۸۹۷ هزار و ۶۲۷ دستگاه خودرو توسط سه خودروساز بزرگ کشور تولید شد. این عدد نسبت به سال ۱۴۰۲، کاهش ۲.۴ درصدی معادل ۲۱ هزار و ۸۷۲ دستگاه را نشان می‌دهد.
وی با ارائه آماری دقیق‌تر از عملکرد خودروسازها افزود: ایران‌خودرو با رشد جزئی ۰.۳ درصدی، به تولید ۵۳۷ هزار و ۴۲۹ دستگاه رسید. اما سایپا با تولید ۲۵۶ هزار و ۹۷۱ دستگاه کاهش بیشتری را تجربه کرد و ۹.۴ درصد نسبت به سال ۱۴۰۲ افت تولید داشت. پارس‌خودرو نیز با رشد ۳ درصدی، ۱۰۳ هزار و ۲۲۷ دستگاه خودرو تولید کرد.
ناترازی انرژی، ریشه بحران تولید
این کارشناس صنعت و اقتصاد ادامه داد: ناترازی انرژی، یعنی ناهماهنگی بین تولید و مصرف برق و گاز، دیگر یک چالش مقطعی نیست، بلکه به یک بحران ساختاری در اقتصاد صنعتی ایران تبدیل شده است.
طبق اعلام وزارت صمت، در سال ۱۴۰۳ حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان به صنایع خسارت وارد شده که از این میزان، ۱۷۳ هزار میلیارد تومان ناشی از قطعی برق و حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار میلیارد تومان مربوط به قطعی گاز بوده است.
او با بیان اینکه وابستگی زنجیره تأمین خودرو به صنایعی مانند فولاد و قطعه‌سازی، آسیب‌پذیری این صنعت را دوچندان می‌کند، گفت: بر اساس گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد، ۳.۵ میلیارد دلار ارزش تولید از دست رفته تنها در بخش فولاد ثبت شده است. وقتی فولاد تولید نشود، قطعه‌سازان متوقف می‌شوند و این یعنی توقف تولید خودرو.
تعطیلی ۴۵ روزه صنعتگران در سال ۱۴۰۳
طالشیان درباره تأثیر مستقیم ناترازی بر خودروسازان افزود: در سال گذشته، بسیاری از کارخانه‌ها به‌طور میانگین ۴۵ روز به خاطر قطعی‌های انرژی تعطیل بودند.این قطعی‌ها عمدتاً بدون اطلاع قبلی رخ می‌داد و باعث سوختن قطعات، آسیب به تجهیزات قدیمی و تعطیلی خطوط تولید می‌شد.
وی تاکید کرد: در حالی‌که مصرف انرژی صنعت خودرو از سایر صنایع پایین‌تر است، اما تأثیرپذیری آن بسیار بالاست؛ چرا که قطع برق در یک کارگاه قطعه‌سازی، می‌تواند کل خط تولید خودرو را متوقف کند.
آمارهای مصرف انرژی: کاهش برق، افزایش گاز
این کارشناس با اشاره به داده‌های سامانه کدال گفت: در سال ۱۴۰۳، مصرف برق سه خودروساز بزرگ ۳۴۲ هزار مگاوات ساعت بود که نسبت به سال قبل ۲ درصد کاهش یافته است. این کاهش نه از محل بهره‌وری، بلکه به خاطر قطعی‌های مکرر و مدیریت اجباری مصرف بوده است.
در مقابل، مصرف گاز طبیعی ۷۸ میلیون مترمکعب گزارش شده که ۱۴ درصد افزایش داشته، چرا که بسیاری از واحدها به اجبار از گاز به عنوان سوخت جایگزین استفاده کردند.
هزینه‌زایی تحمیلی برای صنعتگران
طالشیان افزود:در واکنش به قطعی‌های گسترده، صنایع مجبور به تغییر شیفت به شب، خرید دیزل ژنراتور و حتی احداث نیروگاه خورشیدی هستند ؛ اقداماتی که نه تنها هزینه‌بر است، بلکه فراتر از وظایف ذاتی تولیدکننده محسوب می‌شود.
وی گفت: مجلس و دولت از یک‌سو مانع افزایش قیمت می‌شوند، اما از سوی دیگر هزینه‌های انرژی، نگهداری و زیان قطعی‌ها را به تولیدکننده تحمیل می‌کنند. این شرایط باعث کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری در صنعت شده و بسیاری از فعالان این حوزه را از تخصص خود دور کرده است.
ناترازی انرژی، تهدیدی فراتر از عددها
طالشیان هشدار داد: اگرچه کاهش تولید خودرو در سال گذشته تنها ۲.۴ درصد بود، اما اثر روانی، اقتصادی و لجستیکی این بحران بسیار فراتر از آمار است.قطع برق و گاز فقط توقف تولید نیست؛ افزایش قیمت، بیکاری کارگران، از دست رفتن بازارهای صادراتی و کاهش بهره‌وری، از نتایج قطعی ناترازی انرژی هستند.
وی در پایان ، تاکید کرد: بدون سرمایه‌گذاری جدی در زیرساخت‌های انرژی، بازنگری در سیاست‌های قیمت‌گذاری و برنامه‌ریزی مدون برای مدیریت مصرف، آینده صنعت خودرو و دیگر صنایع مادر کشور با تهدیدهای جدی مواجه خواهد شد.
