استفاده از معادن سنگ آهن افغانستان و آفریقا امکان‌پذیر نیست
به جهت بررسی موضوع فوق، نبض بازار با سعید صمدی، رئیس انجمن زغال سنگ گفتگویی انجام داده که آن را در ادامه می‌خوانید:
• وضعیت فعلی معادن سنگ آهن ایران چگونه است؟ آیا اطلاعات دقیقی در این رابطه وجود دارد؟
«در ارتباط با معادن سنگ آهن ایران اولین مسأله این است که اکتشافات جامعی صورت نگرفته که به آمار دقیقی از منابع برسیم. ما معادن سنگ آهن عمیقمان تقریباً محرمانه است و کسی روی آن کار نکرده است. در حالیکه در دنیا به سمت معادن سنگ آهن عمیق رفته‌اند. اوکراینی که ترامپ و پوتین دنبال معادن آن هستند، معادن سنگ آهن آن در عمیق ۱۴۰۰ متر زیرزمین بود. در حالیکه ما یک معدن سنگ آهن زیرزمینی هم نداریم. در نتیجه باید اول در حوزه اکتشافات معدنی ورود کنیم و معادن سنگ آهن عمیق و غیرمتعارف ما نیز دست نخورده هستند؛ لذا ابتدایی‌ترین مسأله این است که اطلاعات دقیقی از وضعیت فعلیمان به دست آوریم. تمام اعداد این حوزه بر اساس حدس و گمان است.»
• آیا تولید سنگ آهن در ایران اقتصادی است؟
«در موضوعات معدنی مسأله‌ای تحت عنوان قیمت اقتصادی ذخیره داریم. ۳۰ سال پیش معادن طلا پایینتر از ۳ گرم بر تن غیراقتصادی بودند. مثلاً می‌دیدند که این معدن ۲ گرم طلا در یک تن دارد، تعطیل میشد. الان تکنولوژی توسعه یافته و قیمت طلا نیز بالا رفته و نیم گرم بر تن هم اقتصادی محسوب میشود و معادن آن در حال اکتشاف جدی است؛ لذا ما هیچوقت میزان ذخیره ثابتی نداریم و ذخیره با قیمت و تکنولوژی ارتباط مستقیم دارد. هرچه قیمت بالاتر برود، ذخایر افزایش می‌یابد. دو سال قبل در چین به بازدید چند معدن سنگ اهن رفتم که روی عیار ۲۵ درصد کار می‌کردند. هماتیت در ایران برای تولید سنگ آهن در عیار ۴۰ درصد به پایین غیراقتصادی است. مقطعی برای اینکه ذخایر نفت شل در کانادا و آمریکا اقتصادی شود قیمت نفت را بالا بردند و این ذخایر اقتصادی شد.»
• اخبار مربوط به ضعف معادن سنگ آهن تا چه حد درست است؟
«عمدتاً شاهد یک جوسازی و فضاسازی از سوی کارخانه جات فولادسازی هستیم که معادن در حال پایان است. این کارخانه‌ها در تلاش هستند که صادرات سنگ آهن متوقف شود و ماده اولیه ارزان به دست آوردند. این مجموعه‌ها در تلاش هستند که صادرات کاهش یابد. این فضاسازی در رسانه‌ها نیز موفق عمل کرده است. فولادی‌ها این موضوع را در کنار خام فروشی می‌گذارند، مشکلی هم نیست، اما به شرطی که به اندازه این میزان سنگ اهن، تولید داشته باشند و بتوانند بفروشند. مصرف فولاد به جز ساختمان و کار‌های عمرانی، با یک شیب خیلی تند در حال کاهش است. یک زمان خودرویی که تولید میشد، حداقل ۸۰۰ کیلو فولاد مصرف میشد، اما این رقم پایین آمده است.»
• سرمایهگذاری روی معادن افغانستان و برخی از کشور‌های آفریقایی برای واردات سنگ آهن تا چه حد درست است؟
«معادن سنگ آهن افغانستان دست چینی هاست و روی آن کار میکنند. سنگ آهن چیزی نیست که شما تولید کنید و یک گوشه نگه دارید. ما متأسفانه زیرساختی در افغانستان نداریم. امنیت و برق و جاده و انرژی در افغانستان ضعیف است، لذا معادنی که تولیدات نهنگی دارند، به این زودی به بهرهبرداری و صادرات نمی رسند. آمریکایی‌ها سال‌ها در آنجا بودند، اما نتوانستند از این معادن استفاده کنند. چین برنامه‌هایی دارد که در همانجا سنگ آهن را به فولاد تبدیل و از همانجا صادر کند. در آفریقا نیز اصلاً خبری نیست. ما در گینه سال‌ها یک معدن بوکسید آلومینیوم داریم، اما همین معدن را هم نتوانستند راه بیندازند. این معدن اصلاً در تملک ایران است، اما کار نشد انجام بدهند. سنگ آهن هم شرایط سختتری دارد. این اخبار برای مطرح شدن فولادی‌ها منتشر میشود. مثلاً سال گذشته گفتند ایران بزرگترین معدن لیتیوم را دارد و بزرگترین معدن آن در همدان است، در حالیکه این خبر دروغ بود.»
• ادعای پایان منابع سنگ آهن در سال ۱۴۱۸ تا چه حد درست است؟
«این خبر درست نیست. هنوز قیمت سنگ آهن در ایران پایینتر از قیمت جهانی است. ما یک ذخیره سنگ آهن در حدود ۲ میلیارد تن در ایران مرکزی داریم که در عمق ۱۵۰۰ متری زمین است. این معدن در دهه چهل کشف شده است. این ۲ میلیارد تن اگر استخراج شود، با مصرف فعلی فقط ۴۰ سال طول میکشد که به پایان برسد. تولید فولاد فقط مشکل انرژی دارد و شک نکنید که مشکل انرژی، فولاد را زمین خواهد زد. سال گذشته تولید کاهش یافت و الان هم ظرفیت تولیدی ما ۵۲ میلیون است، اما نهایتاً ۳۰ میلیون تولید میکنیم. اگر با زغال سنگ فولاد تولید میکردیم، خیلی راحتتر از سنگ آهن بود، اما راه را اشتباه رفتیم.»
