سنگ آهن چه زمان تمام می شود؟
به گزارش نبض بازار، بیش از ۸۰ درصد سنگ آهن ایران تنها در سه منطقه گلگهر، سنگان و مرکزی قرار دارد. در مجموع نیز سنگ آهن موجود در ایران ۳ میلیارد و 800 میلیون تن برآورد شده که نسبت به دیگرکشور‌های جهان، ایران را در جایگاه هشتم جهان قرار داده است.
اگرچه در رده‌بندی تولید سنگ آهن، جایگاه ایران یازدهم جهان است و چینی‌ها در رده اول قرار دارند. یکی دیگر از برتری‌های فولادی چین نسبت به ایران نیز مسأله معادن و دسترسی آسان و وسیع به آن است. مجموعه معدنی چادرملو، معدن گلگهر سیرجان، مجموعه معدنی سنگان، سنگ آهن چغارت، معدن سه چاهون، معدن باق و سنگ آهن بیجار، چند مجموعه عظیم معدنی هستند که نیاز فولادی‌ها را در داخل رفع میکنند، اگرچه برخی زمزمه‌ها بابت صادرات وسیع سنگ آهن طی دو سال اخیر به گوش رسیده، اما میزان مصرف صنایع داخلی این اجازه را نمی دهد.
دستیابی به ۵۵ میلیون تن فولاد در سال که طبق برنامه باید در سال ۱۴۰۴ محقق میشد، نیازمند معادن وسیعتری است و اکتشاف معدنی به جای ۵۵۰ هزار کیلومتر باید به بیش از ۱.۵ میلیون کیلومتر افزایش یابد.
پایان سنگ آهن
استقرار بیش از ۳۰۰ مجموعه فولادی در کشور باعث شده فشار زیادی بر معادن در سال‌های اخیر وارد شود، اما باز هم معادن به کار خود ادامه می دهند. برخی از کارشناسان مدعی‌اند که سال ۱۴۱۸، سال ناترازی شدید سنگ آهن در کشور خواهد بود و در صورت درگیر شدن با واردات صددرصدی سنگ آهن، دیگر صنایع فولادی مزیت‌های رقابتی خود را نیز به طور کامل از دست میدهند.
سال گذشته معاون وزیر صمت در همین رابطه گفته بود: «در برنامه ششم توسعه تولید ۵۵ میلیون تن شمش فولادی در نظر گرفته شده بود، اما در سال‌های اخیر برای بیش از ۲ برابر این میزان مجوز احداث صادر شد که همین امر نگرانی جدی برای تأمین خوراک این واحد‌ها ایجاد کرده است. با توجه به میزان شناسایی ذخایر سنگ آهن تا به امروز و همچنین گواهی‌های کشف و پروانه‌های بهرهبرداری صادر شده، اگر با ظرفیت کامل حتی برای تولید ۵۵ میلیون تن شمش فولادی پیش برویم تا کمتر از ۱۰ سال ذخیره سنگ آهن در کشور خواهیم داشت.»
این ادعا نشان می‌دهد که بارگذاری‌های جدید در حوزه فولاد بدون توجه به منابع موجود انجام گرفته و میتواند آینده حوزه صنعت و کارگری را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه برخی در این میان معتقدند که معادن افغانستان و برخی از کشور‌های آفریقایی ارزان قیمت، میتواند جایگزین مناسبی برای روز‌های بحرانی سنگ آهن باشد.
سرمایه‌گذاری روی معادن جهانی
از زمانی‌که زنگ خطر کمبود سنگ آهن به صدا درآمد، صنایع فولادی نگاهشان را به آن سوی مرز‌ها بردند. افغانستان یکی از گزینه‌های نزدیک و قابل دسترس بود. طبق اعلام وزارت معادن افغانستان، ایران، چین، ترکیه و ازبکستان نزدیک به ۸ میلیارد دلار بر روی معادن افغانستان سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
سال گذشته نائب رئیس اتاق بازرگانی در همین رابطه گفته بود: «جذابیت ذخایر معدنی افغانستان برای ایرانی‌ها تنها در سنگ آهن خلاصه نمیشود، ذخایر مس، طلا، روی و کرومیت این کشور هم میتواند سرمایه‌گذاران ایرانی را به خود جذب کند، من اطلاع دارم سرمایه‌گذاران زنجانی اکنون در حال همکاری با افغانستانی‌ها در استخراج سنگ روی از خاک این کشور هستند. سال‌ها پیش یک ایرانی بر معدنی در این منطقه سرمایه‌گذاری کرده بود و روس‌ها در این معدن ۱۰۰ میلیون تن ذخیره ابتدایی سنگ آهن شناسایی کرده بودند. مدیرعامل این شرکت از حدود دو سال پیش به دنبال این بود که بتواند بهرهبرداری از این معدن را در اختیار بگیرند و به تصور من برای پیگیری این موضوع به هرات سفر داشتند.»
سرمایه‌گذاری روی معادن سنگ آهن افغانستان و انتقال آن از طریق ریل آهن به ایران، پروژ‌های عظیم در صنعت فولاد کشور است که میتواند آینده مواد اولیه صنایع فولاد را تأمین کند، اما هنوز خبر قطعی و اجرایی در این راستا به گوش نرسیده است.
معادن، انگیزه انتقال
با آغاز بحران‌های محیط زیستی فولاد برخی مدعی شدند که به علت استقرار معادن خاص در نقاط نزدیک به دریا، انتقال صنایع به نزدیکی معادن نیز میتواند اقدام مفیدی باشد. در مقابل برخی مدعی‌اند که به علت ناترازی‌های معادن سنگ آهن و لزوم واردات سنگ آهن از دیگر کشور‌ها در سال‌های پیش رو، انتقال صنایع به نزدیکی معادن دیگر اهمیت خود را از دست داده و نزدیک بودن به مرکز توزیع صنعت آهن اهمیت بیشتری نسبت به معادن قدیمی پیدا میکند. محل استقرار معادن در ایران نیز از نظر دسترسی‌های زیرساختی و نیروی کار مورد نیاز، چندان برای مجموعه‌های عظیم فولادی فراهم نیست و بیشتر موجب هدررفت سرمایه فولادی‌ها خواهد شد.
