تابستان سخت/ هزینه برق در کشورهای همسایه چقدر است؟
به گزارش نبض بازار، معاون انتقال و تولید نیروی شرکت توانیر با بیان کاهش ۴۰ درصدی ذخایر آب سدهای کشور، امسال را سال سخت‌تری برای صنعت برق کشور توصیف کرد. او همچنین از اسفناک بودن وضعیت مصرف برق در بخش صنعت و به طور خاص در بخش کشاورزی نیز گلایه کرد.
صنعت برق کشور در سالیان گذشته، دچار همان بحران‌هایی شد که کلیت اقتصاد کشور را فرا گرفته‌اند: استهلاک، سقوط سرمایه‌گذاری و قیمت‌گذاری دستوری! مثلثی که توانایی نابود کردن اقتصاد در هر کشوری را دارد و به طور خاص در تمامی اقتصادی بسته نیز رخ داده و کشورهای یاد شده را دچار برهم‌کنشی از تاثیرات هر یک از اضلاع یاد شده کرد.
اضلاع این مثلث در پاسکاری دائمی با یکدیگر، امکان چنین تاثیرگذاری شگرفی را پیدا کرده‌اند. سرکوب قیمت برق در کشور با رویه‌های سوبسیدگرا با انگیزه ظاهری توزیع رفاه برپایه انرژی ارزان، سبب جذابیت‌زدایی از صنعت برق کشور شده است و بخش خصوصی و حتی هلدینگ‌های بزرگ خصولتی را از سرمایه‌گذاری در این عرصه، برحذر داشته است. در حالی که قیمت تمام شده هر کیلووات ساعت برق با تکنولوژی‌های به مراتب بالاتر، در جهان معادل ۱۵ سنت دلار است، در ایران قیمت مصوب (به رغم تکنولوژی پایین‌تر و هزینه تولید بالاتر) کمتر از ۱ سنت دلار است.
مفت‌فروشی درازمدت برق
خرید برق در سراسر جهان مانند دیگر کالاهای موجود در بازارها، تابع نظام عرضه و تقاضاست و در بازارهای بورس سراسر جهان نیز به فروش گذاشته می‌شود. این در حالی‌ست که در ایران صنعت برق، علاوه بر این‌که به بزرگترین مصرف‌کننده گاز و گازوئیل و مازوت کشور بدل شده (و به طور ارگانیک این بخش‌ها را نیز دچار همان سنخ از ناترازی ناشی از قیمت‌گذاری دستوری کرده است)، همچنان از عرضه پایدار برق بر پایه بیش از ۱۰۰ هزار مگاوات ساعت ظرفیت نصب شده نیروگاهی کشور نیز، معذور است و در یک سال گذشته، صرفا خاموشی‌های منظم‌تر جایگزین عسرت دولت در عرضه پایدار برق بوده است.
ماجرا جایی جالب‌تر می‌شود که بدانیم پیک مصرفی در ایران هرگز از ۷۴ هزار مگاوات فراتر نرفته است و ظرفیت نصب شده کشور به دلایل نامشخصی توانایی پاسخگویی به نیازهای بخش‌های مختلف اقتصاد کشور اعم از صنعتی و کشاورزی و تجاری را ندارد. این در شرایطی‌ست که ایران علاوه بر داشتن ظرفیت شگفت‌انگیز برای تولید انرژی‌های پاک مانند بیومس‌ها، خورشیدی، بادی، امواج و جزرومد، هیدروالکتریک و ژئوترمال، از ظرفت بسیار بالایی برای تامین نیروگاه‌های مبتنی بر زغال‌سنگ مایع و گازوئیل و گاز مایع برخوردار است. راهکار دولت در این زمینه علاوه بر جدول‌بندی خاموشی، افزایش قیمت (با تاکید بر عرضه دولتی) است. گویا جاانداختن این نکته برای مسئولین امر در ایران، سخت‌کار جهان است: آزادسازی غیر از گران‌سازی‌ست!
نسخه عربی برای برق وطنی
آزادسازی قیمت برق در ایران، می‌تواند قیمت این حامل انرژی را با توجه به ظرفیت‌های موجود در اقتصاد کشور، به سطوح پایین‌تری نیز برساند. کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با آزادسازی بازار برق و با تشویق سرمایه‌گذاری در این عرصه، توانسته‌اند که برق را با قیمتی بسیار نازل‌تر از میانگین قیمت جهانی و کشورهای OECD عرضه کنند.
به عنوان نمونه، در کشور عربستان قیمت هر کیلووات ساعت برق را به قیمت ۰/۰۵ الی ۰/۱۰ ریال سعودی (حدود یک دهم الی ۲ دهم سنت دلار) به فروش برساند. در کویت نیز هر کیلووات ساعت برق بین ۰/۰۰۲ الی ۰/۰۰۵ دینار کویت (حدود ۶ هزارم الی ۱۶ صدم سنت دلار) به متقاضیان عرضه می‌شود. در قطر نیز که مانند ایران تکیه ویژه‌ای به نیروگاه‌های گازی دارد، قیمت تمام شده برق بسیار ناچیز است. در این کشور هرکیلووات ساعت بین ۱ صدم الی ۳ صدم سنت دلار آمریکا متغیر است. در امارات نیز قیمت برق خانگی و تجاری بسیار ناچیز است و به ازای هر کیلووات ساعت بین ۰/۲۳ الی ۰/۳۰ درهم امارات متغیر است. شایان یادکرد است که در آن کشور، برق صنعتی ارزان‌تر نیز هست.
در بحرین و عمان نیز شرایط مشابهی برقرار است و در عین حال این کشورهای سرمایه‌گذاری گسترده‌ای روی برق خورشیدی کرده‌اند. در شرایطی که اقلیم ایران تابستان‌های نسبتا خنک‌تری نسبت به همسایگان جنوبی خود دارد، اما به علت سیاستگذاری مخرب اقتصادی و خاصه در بخش انرژی، تابستان سخت‌تری نسبت به کشورهای حاشیه خلیج فارس در انتظار ایرانیان خواهد بود.
