سهامداران فرار سرمایه از بورس/ عوامل مؤثر بر رفتار بازار بورس

به گزارش نبض بازار، یکی از مهم‌ترین المان‌هایی که فعالان بازار سرمایه علاقه‌مندند درباره آن‌ها اطلاعات دقیق و کاملی کسب کنند. در واقع آینده بازار سرمایه و رفتار‌های احتمالی آن، اهمیت قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاران دارد. مناسبات اقتصاد بین‌الملل و مناقشات سیاسی منطقه‌ای، قیمت نفت و کالا‌های جهانی، عوامل تاثیرگذار بر اقتصاد کلان ازجمله نرخ ارز، سود بانکی و تعرفه بازرگانی، تحولات صنایع و اقتصاد شرکت‌ها ازجمله موارد مؤثر بر رفتار بازار بورس هستند.

بورس تحت‌تاثیر است. تاثیرپذیری این بازار سرمایه هم به یکی دو مورد خلاصه نمی‌شود. از گرمای هوا و قطعی برق تا سردی هوا و قطعی گاز. از شرایط سیاسی و بین المللی در حوزه احیای برجام گرفته تا جنگ روسیه و اوکراین و وضعیت بازار‌های جهانی. این موارد و خیلی‌های دیگر که کارشناسان به آن‌ها اشاره می‌کنند، دست به‌دست هم داده اند تا سرمایه‌گذاری در این بازار سرمایه را به محلی پر از تنش تبدیل کنند و البته ترس و لرز را همراه سهامداران خرد کنند. البته که درمیان تمام تاثیر‌ها و ایجاد دل نگرانی‌ها برای سهامداران، از دولت و رفتار سیاستگذاران هم نباید غافل شد.

بازیگران فرار سرمایه از بورس

دنیای‌اقتصاد نوشت: دستور‌ها و دخالت‌ها خود عامل مهم دیگری در ایجاد شرایط استرس زا و ایجاد بی ثباتی هستند. حالا درمیان این ترس ولرز‌ها سوال خیلی از سهامداران خرد که در بازار حضور دارند یا تمایل به حضور در آن را دارند، این است که رکود بورس و ارزش معاملات پایین تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟ یا این سوال را مطرح می‌کنند که وقتی چنین وضعیتی در بورس حاکم است، می‌توان به رشد قیمت سهام امیدوار بود؟ کارشناسان بازار سرمایه در گفتگو با روزنامه «دنیای‌اقتصاد» به موارد مختلفی در این رابطه اشاره کرده اند. برخی این دل نگرانی و خروج از بورس را منطقی دانسته و برخی دیگر بیان کرده اند که اشتباه است و دیگر بازار‌ها هم چنین وضعیتی دارند. آن‌ها در کنار توضیحات و دلایل خود برای به‌وجود آمدن این وضعیت در بورس و میان سهامداران حقیقی، به عوامل اثرگذار بر تشدید یا ادامه داربودن این وضعیت هم در صحبت هایشان اشاره کرده اند. برخی معتقدند که دولت اجازه نمی‌دهد نرخ دلار نیمایی هم پا با نرخ دلار آزاد رشد کند و این موضوع را عاملی برای رکود بورس معرفی می‌کنند و برخی دیگر هم به دخالت‌های دولت در وضعیت شرکت‌ها یا تورم اشاره می‌کنند. آن‌ها البته به این موضوع هم مثل همیشه اشاره می‌کنند که سرمایه گذاران حقیقی باید برای سرمایه‌گذاری در بورس نگاه بلندمدت داشته باشند و نبود این نگاه به سرمایه‌گذاری را خود عامل دیگری برای خروج از بورس بیان می‌کنند.

دولت در جیب شرکت‌ها دست نکند

محمد نوربخش، کارشناس بازار سرمایه: هر زمان که مشخص شد دولت قرار نیست در جیب شرکت‌ها دست کند یا کمتر این کار را انجام بدهد، آن زمان می‌توان امیدوار بود که بورس از رکود خارج می‌شود و قیمت سهم‌ها رشد پیدا می‌کند. البته که دولت نباید در قیمت ارز نیز دخالت کند و باید اجازه بدهد که نرخ دلار نیمایی همزمان با بازار دلار آزاد رشد کند. این اتفاق‌ها که رخ بدهد، آن زمان می‌توان امیدوار بود که بورس از رکود خارج شود، اما اینکه گفته می‌شود دیگر بازار‌های موازی با بورس برای سهامداران جذاب هستند، اینطور نیست، چراکه صرفا سهامداران حقیقی هستند که از بورس خارج می‌شوند، اما در مقابل حقوقی‌ها در حال ورود پول به بورس هستند؛ به همین علت به این معیار نمی‌توانیم اکتفا کنیم که به این علت که حقیقی‌ها در حال خروج سرمایه هایشان از بورس هستند، پس این بازار با افت روبه‌رو شده است. البته که در شرایط فعلی اقتصاد کشور، برای حقیقی‌ها ممکن است بازار‌های دیگر جذاب باشند، اما با یک نگاه تحلیلی و موشکافانه به این موضوع، می‌توان متوجه شد که در بازار‌های دیگر هم خبر چندانی نیست.

نکته دیگر هم این است که قیمت‌های جهانی خیلی از سرمایه گذاران را ترسانده است؛ چراکه در حال‌حاضر در مرحله نزول هستند، اما همین شرکت‌های کامودیتی محور نیز با وجود قیمت‌های پایین، سود‌های تقسیمی خیلی جذابی دارند و ارزنده هستند، اما متاسفانه رفتار‌هایی از دولت می‌بینیم که مجموع این رفتار‌ها سرمایه گذاران را می‌ترساند و ریسک سرمایه‌گذاری در بورس را بالا می‌برد. قطعی برق و احتمال قطعی گاز، فاصله نرخ دلار آزاد و نیما و ... جزو دیگر فاکتور‌هایی هستند که باعث می‌شوند بورس درجا بزند، اما همیشه این مساله مطرح‌شده و این‌بار در این موضوع هم باید به آن پرداخته شود که سهامداران خرد و حقیقی باید با دید بلندمدت تری در بورس سرمایه‌گذاری کنند. اگر بگویند که از پارسال تا امسال یا دو سال‌پیش تا امسال، بورس رشد نداشته است یا در رکود بوده، درست است، اما از سه سال‌پیش تا امسال اینطور نبوده است. همچنین نکته دیگر در همین رابطه این است که میانگین هندسی رشد سالانه بورس از سال‌۱۳۸۷ تا پایان سال‌۱۴۰۰ حدود۵۰‌درصد بوده، اما مسکن و تورم کمتر رشد کرده اند. به همین علت باید افق‌دید سرمایه‌گذاری خود در بورس را بلندمدت کنند و آن زمان متوجه می‌شوند که بورس رشد بیشتری نسبت به دیگر بازار‌ها داشته است.

متغیر‌های اثرگذار بر بورس را دریابیم

مهدی دلبری، کارشناس بازار سرمایه: زمانی روند بورس به روندی تاریخی تبدیل شده بود، اما حالا در گزارش‌های فصلی شرکت‌ها می‌بینیم که وضعیت تغییر کرده و حتی برعکس شده است. علت این موضوع هم قیمت‌گذاری دستوری از سوی دولت، افزایش تورم و عدم‌رشد نرخ دلار نیمایی با نرخ دلار آزاد بوده است. به همین علت در شرکت‌ها به این عللی که مطرح شد و مسائل دیگری، چون هزینه‌های انرژی، حقوق پرسنل و ... با کاهش حاشیه سود مواجه بوده اند. در چنین شرایطی دارندگان کالا بیشتر از دارندگان سهام بنگاه‌ها و شرکت‌ها سود کرده اند. در تحلیل بین بازار‌ها هم شاهد تورم در بخش‌های مختلف اقتصاد بوده ایم.

سکه و ارز هم تا حدی توانسته اند بازده مناسبی را به دارندگان برسانند، اما در این میان بازار سهام عقب مانده است، در صورتی‌که اگر قیمت‌های جهانی به حالت تعادلی خود بازگردند، فاصله نرخ دلار نیمایی و آزاد کاهش پیدا کند و همچنین شاهد رفتار منصفانه دولت باشیم، می‌توانیم از این شرایط در بورس خارج شویم. این سه عامل هرکدامشان به اندازه دیگری حائزاهمیت و توجه هستند و ترکیب این عوامل است که باعث بهبود اوضاع بورس و ایجاد جذابیت در بازار می‌شود، چراکه بورس پدیده‌ای چند متغیره است، اما امروز در حوزه بازار سهام ابهامات زیادی را شاهد هستیم که بارزترین این ابهام در شرایط سیاسی و بین المللی است. مجموع این عوامل باعث می‌شود که اعتماد به بازار کم شود و شاهد خروج سرمایه‌ها از بورس باشیم یا حجم معاملات پایین را ببینیم، چراکه شرایط متعادل نیست.

احیای برجام می‌تواند محرکی برای رشد بورس باشد

بابک سالاروند، کارشناس بازار سرمایه: در شرایط کنونی که حجم و ارزش پایین معاملات و به‌طور کل رکود بازار سرمایه را شاهد هستیم که عمدتا ناشی از فاصله زیاد P/ E بازار و P/ E اوراق و اسناد خزانه است. این فاصله باید کمتر شود و همچنین منتظر گزارش‌های سه‌ماهه و سود‌های اعلامی شرکت‌ها باشیم که اگر منجر به کاهش P/ E بازار شود، می‌توان به شرایط آینده بازار امیدوار بود، اما تنها نمی‌شود به این موضوع اتکا کرد، چراکه متغیر‌های دیگری نیز وجود دارند که این متغیر‌ها ناشی از ریسک‌های سیستماتیک است. از جمله این ریسک‌های سیستماتیک می‌توان به قیمت‌گذاری دستوری دولت، سیاست‌های خروج دولت از صنایع خودرویی و مساله مهم‌تر از همه بلاتکلیفی در مورد احیای برجام اشاره کرد که اگر سایه ابهام از سر مذاکرات احیای برجام برداشته شود و به سرانجام نیکی برسد، می‌تواند محرکی بسیار عالی برای بورس باشد. موضوعی که تاثیر بسزایی روی متغیر‌های اثرگذار بازار دارد. در نهایت تمامی مواردی که ذکر شد اگر به نفع بورس تغییر پیدا کند، می‌تواند منتج به خروج بازار از رکود بشود.