جزئیات مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط /گفت‌وگوها هفته آینده ادامه می‌یابد
به گزارش نبض بازار،مذاکرات جدید میان ایران و ایالات متحده آمریکا امروز شنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ با میانجی‌گری عمان در شهر مسقط برگزارشد. این گفتگوها به صورت غیرمستقیم و با هدف کاهش تنش‌های هسته‌ای و منطقه‌ای دنبال خواهد شد.
پایان اولین دور از گفتگوهای غیرمستقیم ایران-آمریکا راجع به موضوع رفع تحریم‌ها و بحث هسته‌ای
گفت‌وگوهای غیرمستقیم بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا راجع به موضوع رفع تحریم‌ها و بحث هسته‌ای، دقایقی پیش پایان یافت.
در این گفت‌وگوها که با وساطت عمان انجام شد، سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و استیو ویتکوف نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور خاورمیانه، در فضایی سازنده و مبتنی بر احترام متقابل مواضع دولت‌های متبوع خود راجع به موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ای صلح‌‌آمیز ایران و رفع تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران را از طریق وزیر امور خارجه عمان تبادل کردند.
طرفین موافقت کردند که این گفت‌وگوها در هفته آینده ادامه یابد.
شایان ذکر است پس از پایان بیش از دو ساعت و نیم مذاکرات غیر مستقیم، روسای هیات‌های نمایندگی ایران و آمریکا در هنگام ترک محل گفت‌وگوها با حضور وزیر امور خارجه عمان دقایقی گفت‌وگو کردند.
توییت وزیر خارجه عمان: مذاکرات دوستانه بود
باعث افتخار من است که اعلام کنم امروز در مسقط میزبان وزیر امور خارجه ایران، سید عباس عراقچی، و نماینده ویژه ریاست‌جمهوری ایالات متحده، استیو ویتکاف بودیم و میانجی‌گری برای آغاز روندی از گفت‌وگو و مذاکرات را بر عهده گرفتیم؛ با هدف مشترک دستیابی به توافقی منصفانه و الزام‌آور.
مایلم از دو همکار خود بابت مشارکت در این گفت‌وگوها که در فضایی دوستانه و مساعد برای نزدیک شدن دیدگاه‌ها و در نهایت دستیابی به صلح، امنیت و ثبات در سطح منطقه‌ای و جهانی برگزار شد، تشکر کنم. ما به همکاری خود ادامه خواهیم داد و تلاش‌های بیشتری خواهیم کرد تا به این هدف مهم دست یابیم.
لحظه خروج تیم مذاکرهکننده ایرانی از محل مذاکرات
اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان صبح امروز در شبکه ایکس اعلام کرد: به اتفاق جمعی از مجرب‌ترین همکارانمان در معیت وزیر امور خارجه عازم مسقط هستیم.حسین جابری انصاری دیپلمات پیشین در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که مجید تخت روانچی ، کاظم غریب‌آبادی و اسماعیل بقایی همراه وزیر امور خارجه به عمان رفته‌اند.
- تصاویری از عزیمت هیئت ایرانی به سمت محل گفتگو با آمریکا
گمانه زنی رسانه ها با شروع مذاکرات
با آغاز مذاکرات در فضای مجازی و رسانه های خبری معتبر دنیا تحلیل ها و اخبار متفاوتی را مخابره کردند.رسانه های جهان خط خبری خود را به اخبار مذاکره اختصاص دادند.
رویترز نوشت: ترامپ مجوز پوشش خبری مذاکرات رو به تمامی رسانه های جهانی صادر کرد و گفت هیچ پنهان کاری نباید باشد.
یک منبع عمانی به رویترز گفته است: مذاکرات ایران و آمریکا با هدف کاهش تنش و تبادل زندانیان است. این خبرگزاری نوشت: هدف مذاکرات ایران و آمریکا کاهش تحریم‌ها در ازای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران است.
این درحالی است که سخنگوی وزارت خارجه با تکذیب این خبر گفت: خبر رویترز از قول منابع آگاه عمانی [درمورد تبادل زندانیان به عنوان یکی از محورهای مذاکرات] صحت ندارد. انتظار نداریم که این دور از مذاکرات خیلی طولانی باشد.
راشاتودی در خبری فوری نوشت: عراقچی ۱۰ دقیقه دیرتر به محل مذاکرات رفته است.
یک مقام آمریکایی در گفت‌وگو با آکسیوس مدعی شده که گفت‌وگوها در عمان به صورت غیرمستقیم آغاز خواهند شد و در صورت مثبت بودن جلسات اولیه به سمت «تعاملات مستقیم‌تر» خواهند رفت.
این گفت‌وگوها در شرایطی صورت می‌گیرد که دو کشور پس از ماه‌ها سکوت و افزایش فشارهای متقابل، بار دیگر در تلاش برای سنجش امکان احیای دیپلماسی هستند؛ هدف اصلی این مذاکرات ارزیابی جدیت آمریکا در مسیر احیای دیپلماسی و کاهش تنش‌ها میان تهران و واشنگتن اعلام شده است. این گفت‌وگوها به صورت غیرمستقیم و از طریق تبادل پیام‌های مکتوب انجام خواهد شد و عمان نقش میانجی‌گر فعال را در این روند ایفا می‌کند.
در این دور از مذاکرات، از سوی ایران سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، هدایت هیأت مذاکرهکننده را برعهده دارد. عراقچی که سابقه‌ای طولانی در مذاکرات هسته‌ای و توافق برجام دارد، با همراهی تیمی از دیپلمات‌ها و کارشناسان ارشد اقتصادی و حقوقی به مسقط سفر خواهد کرد. ترکیب تیم ایرانی نشان‌دهنده تمرکز بر جنبه‌های حقوقی و فنی مذاکرات است و حاکی از تمایل تهران برای پیگیری خواسته‌های مشخص، به‌ویژه در زمینه رفع تحریم‌ها و تضمین منافع اقتصادی ایران، می‌باشد.
در سوی مقابل، ایالات متحده آمریکا نماینده ویژه رئیس‌جمهور، استیو ویتکاف، را به عنوان سرپرست تیم اعزام کرده است. ویتکاف که در دولت دوم دونالد ترامپ نقش کلیدی در سیاست خارجی دارد، پیش از این نیز در گفتگوهای پشت‌پرده با کره شمالی و ونزوئلا نقش‌آفرینی کرده بود. حضور او در این مذاکرات نشان می‌دهد که کاخ سفید به‌دنبال ترکیبی از فشار سیاسی و دیپلماسی کنترل‌شده است. تیم آمریکایی نیز متشکل از دیپلمات‌های ارشد و مشاوران امنیت ملی خواهد بود، هرچند گفت‌وگوها به شکل مستقیم انجام نمی‌شود و تبادل پیام‌ها از طریق وزیر خارجه عمان، بدر البوسعیدی، صورت خواهد گرفت.
ارزیابی مواضع دو طرف؛ از سخنان ترامپ تا تردیدها
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا جمعه شب به وقت محلی در هواپیمای ایر فورس وان، هواپیمای ریاست جمهوری این کشوردر مسیر فلوریدا با تکرار ادعاهایی گفت: «می‌خواهم آنها (ایران) سلاح هسته‌ای نداشته باشند. می‌خواهم ایران کشوری فوق‌العاده، بزرگ و شاد باشد، اما آنها نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند.»
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با زبان ارعاب و تهدید بیان کرده که ایران باید سریعاً توافق کند، وگرنه با حملات نظامی احتمالی مواجه خواهد شد. اما تهران به ترامپ اعتماد ندارد، کسی که قبلاً از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ خارج شد. ایران همچنین تاکید دارد که با زبان زور و ارعاب ترامپ کاری پیش نمی‌رود. در همین حال دو مقام آمریکایی به آکسیوس گفته‌اند که هنوز مطمئن نیستند باید چه انتظاری از طرف ایرانی داشته باشند.
یکی از مقامات آمریکایی گفت: «سؤال اصلی ما از ایرانی‌ها این است که آیا اراده سیاسی برای گفت‌وگوی جدی دارند یا نه، تا مجبور نشویم به گزینه دیگر متوسل شویم.»
این مقام مدعی شد که ترامپ برای رسیدن به توافق، آمادگی دارد برخی مصالحه‌ها را انجام دهد.
اولین خواسته نماینده آمریکا از ایران
نماینده ویژه آمریکا که قرار است امروز نماینده آمریکا در مذاکرات غیرمستقیم عمان باشد به وال استریت ژورنال گفت که خواسته آغازین دولت آمریکا این است که تهران برنامه هسته‌ای خود را حذف کند، اما او پذیرفت که ممکن است برای دستیابی به توافق، به مصالحه نیاز باشد.
ویتکاف، فرستاده ویژه ایالات متحده، گفت: خط قرمز دولت ترامپ با ایران این است که این کشور توانایی تولید سلاح هسته‌ای پیدا کند.
ویتکاف، که مذاکرات روز شنبه در عمان را برای ایالات متحده رهبری خواهد کرد، به وال استریت ژورنال گفت که خواسته آغازین دولت این است که تهران برنامه هسته‌ای خود را حذف کند، اما او پذیرفت که ممکن است برای دستیابی به چنین توافقی به مصالحه نیاز باشد.
«تمی بروس»، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا مذاکرات روز شنبه تنها برای یک دفعه در نظر گرفته شده، عنوان کرد: «من فرض می‌گیرم اتفاقاتی که روز شنبه خواهد افتاد تعیین خواهد کرد که آیا مذاکرات بیشتری انجام شود یا نه. هم‌اکنون این نشست سازماندهی شده است. این یک بخش از یک چارچوب یا طرح بزرگتر نیست. این نشستی است برای تعیین اینکه آیا ایرانی‌ها جدی هستند یا خیر.»
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه ایران هم در سخنانی گفت: «ما پیش‌داوری نمی‌کنیم، پیش‌بینی نمی‌کنیم. قصد داریم روز شنبه نیت و اراده طرف مقابل را ارزیابی کنیم. سپس واکنش مناسب نشان خواهیم داد.»
او افزود که آمریکا باید ارزش قائل شود برای این واقعیت که ایران با وجود «هیاهوی تقابلی» ترامپ، «فرصتی واقعی به دیپلماسی داده است.»
تاریخچه روابط ایران و آمریکا
روابط ایران و آمریکا پیش از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ عمدتاً دوستانه و مبتنی بر منافع مشترک بود. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و بازگشت محمدرضا پهلوی به قدرت با حمایت آمریکا و بریتانیا، روابط دو کشور به‌طور قابل‌توجهی گسترش یافت. در این دوران، ایالات متحده به یکی از مهم‌ترین شرکای سیاسی، نظامی و اقتصادی ایران تبدیل شد و نقش پررنگی در برنامه‌های توسعه‌ای و امنیتی ایران داشت.
اما با وقوع انقلاب اسلامی و سرنگونی نظام شاهنشاهی، روابط دو کشور به‌شدت تیره شد. تسخیر سفارت آمریکا در تهران در سال ۱۳۵۸ توسط دانشجویان پیرو خط امام و گروگان‌گیری دیپلمات‌های آمریکایی به مدت ۴۴۴ روز، نقطه عطفی در تقابل دو کشور بود که منجر به قطع کامل روابط دیپلماتیک شد. از آن زمان تاکنون، روابط تهران و واشنگتن بیشتر تحت‌تأثیر دشمنی سیاسی، تحریم‌های گسترده و درگیری‌های غیرمستقیم در منطقه قرار گرفته است.
با این حال، تلاش‌هایی نیز برای کاهش تنش صورت گرفته؛ مهم‌ترین آنها مذاکرات منتهی به توافق برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) در سال ۲۰۱۵ بود. این توافق که با مشارکت ۱+۵ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) حاصل شد، به‌دنبال محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران در برابر رفع بخشی از تحریم‌ها بود. با خروج دولت ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸، تنش‌ها دوباره بالا گرفت و تلاش‌های بعدی برای احیای توافق نیز با چالش‌های فراوان روبرو شد؛ مذاکرات مسقط می‌تواند تلاشی تازه برای باز کردن روزنه‌ای در این بن‌بست طولانی باشد.
