نقش کودکان در پویش «نه به تصادف»: از همیار پلیس تا سفیران ایمنی
تصادفات رانندگی یکی از جدی‌ترین معضلات کشور ماست که سالانه جان هزاران نفر را می‌گیرد. در این میان، کودکان نه‌تنها از قربانیان بالقوه این حوادث هستند، بلکه می‌توانند نقشی کلیدی در کاهش تصادفات و بهبود فرهنگ رانندگی ایفا کنند.
پویش «نه به تصادف» با هدف افزایش آگاهی عمومی و کاهش تخلفات رانندگی می‌تواند از ظرفیت بالای کودکان برای تغییر رفتار والدین و جامعه بهره ببرد.
از همیار پلیس تا سفیران ایمنی
طرح همیار پلیس که سال‌هاست در ایام نوروز اجرا می‌شود، نمونه‌ای از تلاش برای نقش‌آفرینی کودکان در ارتقای فرهنگ رانندگی است. اما این طرح به دلیل تمرکز بر نظارت و گزارش تخلفات رانندگی والدین به پلیس، با چالش‌هایی مواجه است که اثربخشی آن را کاهش می‌دهد.
بسیاری از کودکان در موقعیتی نیستند که بخواهند یا بتوانند والدین خود را به پلیس گزارش دهند، و این موضوع می‌تواند تعارضی میان نقش خانوادگی آن‌ها و مسئولیت اجتماعی‌شان ایجاد کند.
چگونه کودکان می‌توانند در پویش «نه به تصادف» نقش مؤثرتری داشته باشند؟
به‌جای آنکه کودکان نقش ناظر یا گزارشگر تخلفات را داشته باشند، می‌توان آن‌ها را به «سفیران ایمنی» تبدیل کرد که به روش‌های مثبت و سازنده، فرهنگ رانندگی صحیح را در خانواده و جامعه گسترش دهند. برخی اقدامات پیشنهادی عبارت‌اند از؛
۱. نقش آموزشی و هشداردهنده به‌جای گزارش‌دهی؛
کودکان می‌توانند از طریق آموزش‌های مدرسه‌ای و رسانه‌ای، قوانین راهنمایی و رانندگی را بیاموزند و در سفرهای خانوادگی آن‌ها را یادآوری کنند.
به‌جای گزارش دادن تخلفات، می‌توان از کودکان خواست که در هنگام سفر، والدین را به رانندگی ایمن تشویق کنند. برای مثال، گفتن جملاتی مانند «بابا کمربندتو ببند» یا «میشه آروم‌تر رانندگی کنی؟» تأثیر عاطفی زیادی بر والدین دارد.
۲.ایجاد سیستم‌های تشویقی برای خانواده‌ها
خانواده‌هایی که کودکانشان نقش فعالی در ترویج رانندگی ایمن دارند، می‌توانند در مسابقات یا پویش‌های ویژه شرکت کنند و امتیاز بگیرند.
می‌توان کارت‌های سفیر ایمنی یا جوایز نمادین برای کودکانی که به‌درستی قوانین را رعایت می‌کنند، در نظر گرفت.
۳-برگزاری پویش‌های مشترک بین مدارس و پلیس راهور
همکاری مدارس با پلیس راهور می‌تواند باعث شود که کودکان آموزش ببینند و سپس به خانواده‌های خود منتقل کنند. این کار می‌تواند از طریق کارگاه‌های آموزشی، مسابقات فرهنگی و نمایش‌های تعاملی انجام شود.
۴-تمرکز بر مسئولیت‌پذیری والدین از طریق کودکان
والدین باید بدانند که سبک رانندگی آن‌ها نه‌تنها روی جان خودشان بلکه بر ذهنیت و رفتار فرزندانشان نیز تأثیر می‌گذارد.
پویش «نه به تصادف» می‌تواند بر این پیام تأکید کند که «هر راننده، یک الگو برای نسل آینده است» و کودکان می‌توانند سفیران این تغییر باشند.
پویش «نه به تصادف» می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت کودکان و تغییر رویکرد از نظارت و گزارش‌دهی به آموزش، تشویق و فرهنگ‌سازی، تأثیر عمیق‌تری بر جامعه بگذارد.
اگر کودکان به‌عنوان سفیران ایمنی نقش‌آفرینی کنند، می‌توانند خانواده‌ها را به سمت رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی سوق دهند و در کاهش تصادفات نقشی حیاتی داشته باشند. به‌جای اینکه از کودکان بخواهیم تخلفات را به پلیس گزارش کنند، باید از آن‌ها بخواهیم که صدای وجدان بیدار جامعه باشند—یادآورانی که با کلام و رفتارشان، رانندگی ایمن را به یک مسئولیت اجتماعی تبدیل می‌کنند.
