نوآوری باز، مسیر مطمئن پیشرفت شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان
پارادایم نوین ترقی
نوآوری، اصل اساسی توسعه و رقابت‌پذیری بنگاه‌های اقتصادی به شمار می‌آید. در این بین و به دنبال پیچیده‌تر شدن فضای کسب‌وکار و شرایط رقابتی بازارها، مدل‌های نوآوری بسته جای خود را به نوآوری‌های باز داده‌اند تا ازطریق آن‌ها بنگاه‌های اقتصادی و صنعتی بتوانند ضمن شناسایی آخرین تحولات و پیشرفت‌های محیط فعالیت خود، به بهترین شکل از ایده‌های فناورانه و نوآورانه استفاده کنند. شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان که در سال‌های اخیر، پایه‌های فعالیت خود را با تکیه بر دانش متخصصان کشور تقویت و مستحکم کرده، درصدد ایجاد مدل نوآوری باز از طریق گسترش همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان و استقبال از ایده‌های داخلی است. این مسئله منجر به بومی‌سازی تجهیزات و قطعات و توسعه فرهنگ نوآوری در این مجموعه شده است. به نظر می‌رسد که رویکرد‌های شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان در این خصوص، زمینه همگام شدن با تحولات جهانی را برای این شرکت فراهم می‌آورد و سطح رقابت‌پذیری آن را در حوزه معدن و صنایع معدنی ارتقا می‌دهد.
در عصر کنونی، پیشرفت سریع تکنولوژی، عرصه رقابت را بر بنگاه‌های اقتصادی تنگ‌تر کرده است، به طوری که دیگر تکیه بر مزیت‌های نسبی کافی نیست و هر سازمان باید بتواند با بهبود فناوری‌ها و ارتقای کارآمدی و عملکرد خطوط تولید بر قدرت رقابت خود بیفزاید تا به حیات و ترقی خود ادامه دهد. در واقع اگر یک بنگاه نتواند خود را با تحولات سریع محیط کسب‌وکار، تکنولوژی‌های نوظهور و پیشرفت‌های نوین همگام سازد، با چالش‌های فراوانی مواجه خواهد شد و عقب ماندن از این تحولات می‌تواند حتی به معنای حذف از میدان رقابت باشد. یکی از مهمترین الزامات همگام شدن با تحولات محیط کسب‌وکار، توجه به حوزه نوآوری و سرمایه‌گذاری برای عملیاتی کردن ایده‌ها است. به همین دلیل نوآوری باز در بخش معدن و صنایع معدنی یک امر ضروری برای رشد سودآوری و پایداری فعالیت برشمرده می‌شود، نقش کلیدی در کاهش هزینه‌ها ایفا می‌کند و در نهایت منجر به رشد کمّی و کیفی محصولات می‌گردد.
با توجه به اهمیت نوآوری در این بخش، شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان نوآوری باز را که از آن به عنوان موتور محرک توسعه اقتصادی یاد می‌شود، در راس استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی‌های خود قرار داده است. اگرچه حرکت در مسیر نوآوری، به سبب حجم سرمایه‌گذاری‌های و چالش‌های فنی، ریسک‌هایی را به دنبال دارد، اما با این حال، شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان، نوآوری باز و سرمایه‌گذاری خطرپذیر را به منزله باز شدن دریچه‌هایی نو در کسب‌وکار خود می‌داند که زمینه پیشرفت و ارتقای سطح رقابت‌پذیری را فراهم می‌آورد. ثمره این دیدگاه در دستاورد‌های جدید این شرکت در رشد کمّی و کیفی محصول، ارتقای تکنولوژی و ورود به حوزه‌های مطالعاتی جدید در بخش معدن و صنایع معدنی آشکار می‌شود.
یک مدل جدید
تشدید شرایط رقابت بین‌المللی میان بنگاه‌های اقتصادی اهرم قدرتمندی برای جهت‌دهی به توسعه کسب‌وکار‌ها محسوب می‌شود و در این بین موضوع نوآوری نه فقط به عنوان یک رویکرد، بلکه یک ضرورت مهم در فعالیت بنگاه‌های اقتصادی به شمار می‌آید. نوآوری در هر بنگاه اقتصادی به سه مرحله اساسی تقسیم‌بندی می‌شود که در مرحله نخست آن رسیدن به درک و اهمیت موضوع پویایی نوآوری قرار دارد. در مرحله بعد، بنگاه، راهبرد‌های اساسی برای ایجاد یک مدل منسجم برای نوآوری در مجموعه خود تدوین و سپس در مرحله سوم بر اساس این راهبردها، فرایند‌های مدل را اجرا می‌کند.
رسالت شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان تامین پایدار گندله و کنسانتره سنگ‌آهن و توسعه متوازن در حوزه اقتصادی، صنعتی و زیست‌محیطی است. در این راستا، ایجاد مدل‌های نوآوری و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نوآورانه، مطمئن‌ترین مسیر تحقق اهداف و چشم‌انداز‌های این شرکت در بلندمدت خواهد بود و استراتژی‌های این شرکت نیز از ابتدای فعالیت تاکنون به این سمت‌وسو هدایت شده‌اند. استراتژی‌ها و راهبرد‌های شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان در حوزه نوآوری شامل ایجاد زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، توسعه فرهنگ نوآوری و استفاده از قابلیت‌ها و توانمندی‌های متخصصان داخلی است. به علاوه استقرار سیستم‌های مدیریت دانش و تکنولوژی با رویکرد بومی‌سازی و مهندسی معکوس و همچنین فرایند‌های تحقیق و توسعه، چرخه نوآوری را در این شرکت کامل می‌کند. شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان با عبور از مرحله اول نوآوری، یعنی درک جایگاه نوآوری در کسب‌وکار، در مسیر شناسایی محدودیت‌ها و چالش‌های پیش‌روی خود و تدوین راهبرد‌های سازنده برای برطرف کردن آن‌ها گام برمی‌دارد؛ بنابراین اغلب پروژه‌های این شرکت در قالب پروژه‌های تحقیق و توسعه در بلندمدت تعریف و به صورت هدفمند دنبال می‌شوند.
نزدیکی به ذخایر سنگ‌آهن شرق کشور از جمله مهمترین مزیت‌های نسبی شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان است که می‌تواند مسیر نوآوری، سرمایه‌گذاری و تقویت ایده‌های نو در استخراج و بهره‌برداری از ذخایر معدنی را برای این شرکت هموار کند، به طوری که مزیت‌های رقابتی منحصربه‌فردی برای این شرکت خلق شود. ذخایر سنگ‌آهن هماتیتی که عیار کمتری نسبت به نوع مگنتیتی دارند و استخراج آن‌ها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، از اولین موضوعات مورد توجه در شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان بوده است. این شرکت تحقیق بر روی استخراج و بهره‌برداری از ذخایر هماتیتی را از سه سال گذشته آغاز کرده و به نتایج درخور توجهی دست یافته است. در این پروژه، بیش از ۴۶ تست مختلف روی سنگ‌آهن منطقه انجام شد که سه تست موفقیت‌آمیز و مطابق با تحقیقات و استاندارد‌ها بود. بر همین اساس پروژه احداث واحد تولید کنسانتره هماتیتی با ظرفیت تولید سالانه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن محصول در دستور کار قرار گرفت. البته باید در نظر داشت که شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان تحقیقات در حوزه بهره‌برداری از ذخایر کم‌عیارتر از سنگ‌آهن هماتیتی را با همکاری شرکت فولاد مبارکه در قالب پروژه «R&D» دنبال می‌کند تا بتواند استحصال سنگ‌آهن از ذخایر کم‌عیارتر را نیز عملیاتی کند. در واقع انجام این پروژه هزینه‌بر را می‌توان سرمایه گذاری خطرپذیر شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان در حوزه بهره‌برداری از معادن سنگ‌آهن در نظر گرفت که می‌تواند مدل جدیدی از نوآوری باز را در این شرکت ایجاد کند.
اگرچه رشد کمّی و کیفی تولید محصولات همواره یکی از مهمترین ابعاد رویکرد‌های شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان را تشکیل می‌دهد، اما این شرکت مسیر پیشرفت و توسعه خود را محدود به یک بُعد نکرده است و برنامه‌ها و پروژه‌های خود را در جهتی تدوین می‌کند که پیشرفت چشمگیری در زنجیره فولاد کشور حاصل شود و نوآوری نه فقط در سطح شرکت، بلکه در سطح صنعت به منصه ظهور برسد؛ بنابراین فرآوری سنگ‌آهن عیار پایین از مهمترین دستاورد‌های این شرکت برشمرده می‌شود که محقق شدن آن می‌تواند تحولات مهمی را در زنجیره فولاد ایجاد کند و تکنولوژی استحصال این ماده معدنی را ارتقا دهد.
استراتژی همراستایی با تحولات جهانی
هوش مصنوعی و در ابعاد وسیع‌تر فناوری اطلاعات در بخش معدن و صنایع معدنی پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. این مسئله رقابت‌پذیری در این بخش را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و در آینده‌ای نزدیک فرصت‌های شغلی جدیدی در حوزه هوش مصنوعی در صنایع معدنی و فلزی ایجاد می‌شود. در همین راستا، استراتژی شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان برای ورود به این حوزه، توسعه همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان و مراکز علمی و پژوهشی است، زیرا در حال حاضر این مراکز قطب پیشران رشد اقتصادی به شمار می‌آیند و ایجاد پل‌های ارتباطی میان دانشگاه و صنعت به منزله گام نهادن در مسیر توسعه‌ای جدید است. از آنجایی که تبدیل شدن به کارخانه‌ای هوشمند در بخش معدن و صنایع معدنی چشم‌انداز بلندمدت شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان است، این شرکت از طریق توسعه هوش مصنوعی می‌تواند از دستاورد‌ها و نتایجی که در گذار انقلاب صنعتی چهارم حاصل شده، در جهت تحقق اهداف خود گام بردارد.
شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان، اقدامات فراوانی را در خصوص نوآوری به ثمر رسانده است تا از این طریق بتواند فرهنگ نوآوری را در مجموعه خود تقویت و نسبت به سرمایه‌گذاری در ایده‌های خلاقانه اقدام کند. استقبال از ایده‌های نو در داخل شرکت از اولین راهکار‌های تقویت نوآوری در شرکت‌های معدنی و صنعتی است و این شرکت نیز در این راستا نظام پیشنهادات را راه‌اندازی کرده است. سرمایه‌گذاری برای به ثمر رساندن ایده‌های نو و تقویت فرهنگ نوآوری در مجموعه‌های معدنی و صنعتی در حالی که تحریم‌های چندجانبه، شرایط دشواری را برای گسترش همکاری با شرکت‌های خارجی ایجاد کرده‌اند، می‌تواند مدل جدیدی از نوآوری درون‌سازمانی را پدید آورد.
شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان به منظور گسترش مرز‌های نوآوری، افزایش همکاری با سایر شرکت‌های فعال در بخش معدن و صنایع معدنی را دستور کار خود قرار داده است و در این راستا، در سال گذشته تفاهم‌نامه‌ای را با شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه به امضا رساند. طی این تفاهم‌نامه، دو شرکت در حوزه مطالعات فنی و اقتصادی، فناورانه، نوآورانه و دانش‌بنیان با یکدیگر همکاری می‌کنند. بومی‌سازی و ساخت قطعات استراتژیک از طریق مهندسی معکوس نیز از جمله موضوعاتی هستند که رقابت‌پذیری این شرکت را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. برای مثال لاینر هندلر از مهمترین تجهیزات بومی‌سازی در این شرکت به شمار می‌آید که موجب کاهش ارزبری حدود ۷۰ درصدی می‌شود. سرمایه‌گذاری در حوزه بومی‌سازی، با توجه به پیچیدگی‌های فنی و صنعتی ریسک بالایی دارد و به نوعی آن را می‌توان سرمایه‌گذاری خطرپذیر تلقی کرد، اما از آنجایی که این مسئله زمینه پیشرفت و چابکی بخش معدن و صنایع معدنی را فراهم می‌آورد، برای شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان اهمیت بسیاری دارد. در واقع این شرکت با در نظر داشتن ریسک‌های حوزه نوآوری، تمرکز خود را بر شناسایی ایده‌هایی می‌گذارد که بتواند نتایج نسبتا مناسب‌تری را حاصل کند و با تکیه بر رویکرد‌های مدل نوآوری باز بتواند همگام با تحولات جهانی پیش برود.
