واکنش یک زلزله شناس درباره احتمال زلزله در تهران

به گزارش نبض بازار، قائم مقامیان عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله و زلزله شناسی در یک برنامه تلویزیونی به موضوع منشا اصلی و عمق زلزله ملارد و پیش بینی ها در مورد زلزله در تهران پرداخت.

سوال: منشا اصلی زلزله‌ای که در ملارد اتفاق افتاد کجا بود و در عمق چند کیلومتری اتفاق افتاد؟

قائم مقامیان: منطقه البرز ویال جنوبی اش منطقه‌ای با لرزه خیزی بالاست ما دوتا گسل اصلی داریم که یکی گسل شمال تهران هست که امتدادش می‌آید از بالای کرج رد می‌شود و معروف است یا اسمش تغییر پیدا می‌کند به نام گسل شمال کرج و بعد گسل اشتهارد را داریم در جنوب شهر کرج که ادامه پیدا می‌کند این دو تا گسل در واقع گسل‌های شیب لغزی هستند که فشار زیادی را به واسطه حرکتی که پوسته عربستان به سمت پوسته ایران دارد تحمل می‌کنند و شکستگی‌های فراوانی که ما حالا در این منطقه داریم بنابراین منطقه، منطقه زلزله خیزی است

سوال:پیش بینی تان در مورد گسل تهران چه قدر است؟

قائم مقامیان: گسل تهران همان طور که مستحضر هستید قدرت یا بزرگی گسل تابعی از طول گسل هست خوب این گسل خیلی بزرگی است که از تهران از نزدیکی‌های مشاع دو قسمت می‌شود یک قسمت می‌آید به سمت تهران حدود صد و خورده‌ای کیلومتر است که طبیعتا گسل شمال تهران اگر خدایی نکرده فعال شود ما انتظار زلزله‌های بالای ۷ ریشتر را داریم، ولی خوشبختانه مطالعات جدید نشان داده که دور بازگشت این زلزله‌ها طولانی‌تر است قبلا فکر می‌کردند حدود ۱۵۰، ۱۶۰ باشد خوب خیلی از متخصصین دیگر هم ملاحظه کرده باشید می‌گویند که ۱۵۰ سال قرار بوده در تهران زلزله بیاید، ولی هنوز نیامده و اگر این زلزله بیاید می‌تواند با قدرت خیلی بیشتری بیاید این درست است که هر چه زمان طولانی‌تر باشد خوب ما نگرانی مان بیشتر است، ولی بررسی‌های جدید، بررسی‌های دیرینه زمین ساخت نشان داده که دور بازگشت این زلزله‌ها معمولا بزرگ است و طولانی منتها ما، چون اطلاع نداریم که آخرین بار کی این زلزله‌ها اتفاق افتاده این‌ها دور بازگشت ۳۰۰، ۴۰۰ سال می‌توانند داشته باشندوواقعا ما نمی‌دانیم که در تهران کی باید منتظر یک زلزله بزرگ باشیم.

سوال:آخرین باری که زلزله آمده بود چند سال پیش بود تهران

 قائم مقامیان: تهران زلزله ری را داشتیم که برمی گردد به ۱۰۰، ۱۵۰ سال پیش

سوال:پس الان ۱۵۰ سال گذشته دیگر؟

قائم مقامیان: ما متاسفانه در تهران یکی دو تا گسل نداریم و در آن زمانی که این زلزله اتفاق افتاد خوب دقت تعیین محل زلزله آنقدر بالا نبوده که ما این را نسبت بدهیم به گسل شمال تهران

سوال:یعنی گسلش مشخص نیست؟

 قائم مقامیان:بله، سمت ری که می‌آید ما معمولا گسل ری را یک مقدار مسبب بدانیم، ولی تعیین لوکشین در آن موقع، چون آن‌ها زلزله‌های تاریخی است ما در آن زمان دستگاهی نداشتیم در حقیقت ما درحدود ۷۰، ۸۰ سال است که دستگاه داریم و با سرعت بالا خوشبختانه با شبکه‌های لرزه نگاری الان که وجود دارد می‌توانیم زلزله‌ها را با دقت بالا لوکیشنشان را و عمق و پارامتر‌های زلزله را مشخص کنیم بنابراین این که زلزله در آن زمان اتفاق افتاده و این که مربوط به کدام گسل است مشخص نیست.

سوال:با توجه به اینکه شما خودتان هم عضو کمیته زلزله هستید سازمان پیشگیری و مدیریت بحران در این حوزه چه فعالیت‌هایی انجام داده است.

قائم مقامیان: سازمان پیشگیری مدیریت بحران شهر تهران الان برنامه‌های مختلفی دارد اعم از ایجاد سامانه‌های مختلف قبل از وقوع زلزله به منظور کاهش ریسک زلزله، کاهش خطر پذیری زلزله و بعد از آن به منظور امداد و نجات حالا از کار‌های خوب و طرح‌های خوبی که در حقیقت در حال اجراست سامانه هشدار سریع زلزله است سامانه برآورد سریع خسارت زلزله است و سامانه برآورد ریسک زلزله است ما به روش‌های مختلف در حقیقت برای اینکه بتوانیم یک خطری را کاهش دهیم یا احتمالات آن خطر را کاهش بدهیم البته خطر زلزله را که نمی‌شود کاهش داد بلکه با انجام فعالیت‌ها و اقداماتی ما سعی می‌کنیم اثرات آن زلزله را کاهش بدهیم از جمله کار‌های مقاوم سازی، ارتقا سطح آئین نامه به منظور این که سازه‌های جدیدی که حداقل ساخته می‌شود ازمیزان ریسک، خطر پذیری یا آسیب پذیری کمتری برخوردار باشد و این‌ها فعالیت‌هایی است که در سازمان دارد انجام می‌شود سازمان به واسطه سرمایه‌ای که در این چند سال در این جهت گذاشته توانسته نقشه‌های پهنه بندی خیلی خوبی تهیه کند حریم گسل‌ها را مشخص کند الان برنامه هست که دارند ارتقا می‌دهند سامانه برآورد سریع خسارت به نوعی که اگر خدایی نکرده زلزله بیاید مثلا تراکم خسارت‌ها در کدام مناطق هست حالا خسارت‌های ساختمانی، خسارت‌های جانی و نحوه هدایت امدادو نجات براساس آن سامانه تعیین می‌شود یعنی مدیران بحران در اتاق بحران می‌توانند با استفاده از اطلاعاتی که ما از قبل برایشان فراهم کردیم موقعیت گسل‌ها، پراکندگی ساختمان‌ها، نوع سازه‌های مختلف در سطح شهر تهران و خدایی نکرده تعداد افرادی که کشته می‌شوند وامکاناتی که وجود دارد مثلا پراکندگی بیمارستان‌ها در سطح مناطقی که خسارت دیدند همه این‌ها در آن سامانه از قبل بارگذاری شده و خدایی نکرده در هنگام زلزله می‌تواند مسئولین را برای این فرایند‌ها کمک کند.

سوال: در مورد این پیش بینی‌ها هم برای ما بگویید بعد از زلزله ترکیه، آقای هلندی گفته بود که در ایران زلزله اتفاق می‌افتد آنهم در غرب کشور که این را هی دامن می‌زنندو در فضای مجازی هم سرو صدا کرده این پیش بینی‌ها چطور است می‌شود به آن‌ها استناد کرد

قائم مقامیان: همان طور که همه همکاران ما هم گفتند واقعا هیچ کس زلزله را نمی‌تواند پیش بینی کند و همچنین پیش بینی‌هایی سندیت ندارد خوب شما تعداد زیادی زلزله را بگویید می‌آید می‌آید مثل همین زلزله‌ای که برای تهران ایشان پیش بینی کرد آیا همچین زلزله‌ای به وقوع پیوست بنابراین من در حال حاضر هیچ شرایط و سبک علم آن قدر نیست که ما بتوانیم هیچ زلزله‌ای را پیش بینی کنیم پیش بینی سه تا پارامتر دارد باید به درستی تعیین شود بزرگی زلزله، مکان و زمان زلزله خوب این‌ها هیچ کدام با هیچ دقتی مشخص نمی‌شود همان پیش بینی هم که ایشان کرد اگر در سایتش نگاه کنید یک پهنه وسیعی از غرب به سمت شمال و از تبریز تا سنندج ایشان پهنه را مشخص کرده بودند.