تجارت هند با ایران و روسیه / مکانیسم بین‌المللی پرداخت با روپیه
به گزارش نبض بازار، اقتصاد ایران با چالش‌های زیادی مواجه است و در دهه ۹۰ با عقب‌گردی شدید مواجه شد که حاصل سیاست‌های دولت قبل بود. اقتصاد ایران علاوه بر مشکلات داخلی با تحریم‌ها هم مواجه است، اما کارشناسان معتقدند اثر کلید حل مشکلات در داخل است.
یکی از مواردی که باعث مقاوم شدن اقتصاد ایران در برابر تحریم و تکانه‌های خارجی مطرح می‌شود، جدایی از نفت بودجه و رشد صادرات کالا‌های غیرنفتی است که علاوه بر اینکه رشد تولید را فراهم می‌کند، بلکه حاصل آن ارزآوری برای کشور است.
درحالی‌که در طول سال‌های تحریم، ایران با موانع فراوانی در مسیر تجارت روبه‌رو بوده، اما استفاده از ظرفیت‌های موجود در کشور، برای تجارت و مبادلات منطقه‌ای با کشور‌های همسایه و صادرات کالا‌های ایرانی به این کشور‌ها از راهکار‌های اصلی تأمین منابع ارزی مطرح است.
هند یک مکانیسم بین‌المللی برای پرداخت روپیه در معاملات جهانی ایجاد کرده که به نفع همسایگان این کشور و کشور‌های تحت تحریم مثل ایران و روسیه است.
بر اساس آمار‌ها حجم تجارت خارجی ۱۵ کشور همسایه ایران به حدود ۲۰۰۰ میلیارد دلار در سال می‌رسد و اقتصاد ایران این ظرفیت دارد که بخشی از کالا‌های موردنیاز این کشور‌ها را تامین کند.
در این دوره تجارت غیر نفتی با همسایگان، ۵۹ درصد وزن و ۴۹درصد ارزش کل کالا‌های تجاری ایران (واردات و صادرات) را به خود اختصاص داده است. درخصوص میزان صادرات به همسایگان نیز از کل صادرات ۲۷میلیون و ۶۶۴هزار تنی ایران در فصل بهار، به ارزش ۱۳میلیارد و ۶۹میلیون دلار، ۱۶میلیون و ۵۰هزار تن کالا به ارزش ۶ میلیارد و ۷۳۶میلیون و ۶۲۷هزار و ۳۰۳دلار به کشور‌های همسایه صادر شده که ۶۰درصد وزن و ۵۱ درصد ارزش کل صادرات ایران سهم همسایگان بوده که نسبت به مدت مشابه با کاهش ۱۰ درصدی در وزن و رشد ۲۰درصدی در ارزش همراه بوده است.
طبق این گزارش، پنج مقصد کالا‌های صادراتی ایران به همسایگان به ترتیب عراق با خرید یک میلیارد و ۸۲۴ میلیون دلار و کاهش ۲۲درصدی، ترکیه با یک میلیارد و ۷۳۷ میلیون دلار و رشد ۱۹۲درصدی، امارات با یک میلیارد و ۶۴۵میلیون دلار و رشد ۲۹درصدی، افغانستان با ۳۶۷میلیون دلار و کاهش ۳۵ درصدی و عمان با ۳۳۱میلیون دلار و رشد ۱۶۸ درصدی بودند.
سایر مقاصد صادراتی بعد از عمان نیز به ترتیب، کشور‌های پاکستان با خرید ۲۷۹میلیون دلار با رشد ۱۳درصدی، آذربایجان با ۱۶۱میلیون دلار و رشد ۸۷درصدی، روسیه با ۱۱۵میلیون دلار و کاهش ۱۵درصدی، ترکمنستان با ۹۵میلیون دلار و رشد ۳۸درصدی، ارمنستان با ۷۴میلیون دلار و رشد ۲۱درصدی، کویت با ۴۵میلیون دلار و رشد ۳۷درصدی، قزاقستان با ۳۴میلیون دلار و کاهش ۱۲درصدی، قطر با ۲۸میلیون دلار و کاهش ۱۷درصدی، بحرین با دو میلیون دلار و رشد ۲۲ درصدی و عربستان با سه هزار و ۷۳۱ دلار و کاهش ۶۹درصدی، قرار دارند.
اما در رابطه با میزان واردات از ۱۵کشور همسایه نیز در فصل بهار امسال هشت میلیون و ۱۵۴ هزار تن کالا به ارزش ۱۲میلیارد و ۴۶۴میلیون دلار کل کالا‌های وارده به کشور بوده که بیش از چهار میلیون و ۴۳۳هزار تن کالا به ارزش پنج میلیارد و ۶۲۷ میلیون و ۲۳۴هزار و ۷۷۸ دلار آن از ۱۵ کشور همسایه بوده که ۵۴ درصد وزن و ۴۵درصد کل واردات کشور را به خود اختصاص داده است. واردات فصل بهار کشور از همسایگان، با رشد بیش از یک درصدی در وزن و ۱۵ درصدی در ارزش همراه بوده است.
در مورد پنج شریک اول تامین کالا‌های مورد نیاز کشور از بین همسایگان، امارات با فروش سه میلیارد و ۴۲۶ میلیون دلار و رشد ۶ درصدی، ترکیه با یک میلیارد و ۲۷۳ میلیون دلار و رشد ۲۲درصدی، روسیه با ۳۹۴میلیون دلار و رشد ۲۲درصدی، پاکستان با ۱۹۶میلیون دلار و رشد ۲۰۸درصدی و عمان با ۱۹۴میلیون دلار و رشد ۹۲ درصدی، به ترتیب در رتبه اول تا پنجم فروش کالا به ایران در بین همسایگان در سه ماهه نخست امسال بودند.
همچنین در رابطه با واردات از سایر کشور‌های همسایه، قزاقستان با فروش ۶۶ میلیون دلار و رشد ۲۷۷درصدی، عراق با ۴۱میلیون دلار و کاهش ۴۱درصدی، قطر با ۱۳میلیون دلار و رشد ۲۶۱درصدی، آذربایجان با ۸.۳ میلیون دلار و رشد ۷۶درصدی، ترکمنستان با ۸.۱ میلیون دلار و کاهش ۱۳درصدی، افغانستان با چهار میلیون دلار و رشد ۸۱درصدی، ارمنستان با دو میلیون دلار و کاهش ۳۸درصدی، کویت با ۱.۷میلیون دلار و کاهش ۱۷درصدی و بحرین با ۴۳۳هزار دلار و رشد دو درصدی در رتبه‌های ۶تا ۱۵ تامین کالا‌های مورد نیاز کشور در فصل بهار در بین همسایگان ایران قرار دارند.
به نقل از رویترز، تصمیم بانک مرکزی هند برای اعطای مجوز به واردکنندگان و صادرکنندگان در استفاده از روپیه، تجارت این کشور با روسیه و کشور‌های همسایه جنوب آسیا را راحت‌تر کرده و آن را به هدف بلندمدت جهانی کردن ارز خود می‌رساند.
بانک مرکزی هند در روز دوشنبه اعلام کرد یک مکانیسم بین‌المللی برای پرداخت روپیه در معاملات جهانی ایجاد کرده‌است.
در گزارش این بانک آمده‌است: «به منظور ارتقاء رشد تجارت جهانی با تاکید بر صادرات و همچنین حمایت از افزایش تمایل جامعه تجارت جهانی به مکانیسم پرداخت با روپیه، تصمیم گرفته‌شده امکانات بیشتری برای پرداخت‌ها در واردات و صادرات در نظر گرفته شود»
طبق گفته اقتصاددان‌ها این اقدام به نفع کشور‌های همسایه و کشور‌هایی خواهد بود که قصد دارند از روپیه به‌عنوان ارز پایه تجارت و متنوع کردن قوانین پرداخت استفاده کنند.
ماهش دسای، رییس شورای تقویت صادرات مهندسی هند اعلام کرد این مکانیزم جدید، تجارت با کشور‌های تحت تحریم مثل ایران و روسیه را هم تسریع خواهد کرد.
تجارت بین هند و روسیه به‌خاطر تحریم‌های اعمال‌شده علیه این کشور درنتیجه جنگ اوکراین مختل شده است.
این اقدام هند به صادرکنندگان و واردکنندگان این کشور امکان استفاده از حساب‌های مخصوص روپیه را برای پرداخت می‌دهد و بانک‌ها باید مجوز بانک مرکزی را برای استفاده از این سیستم پرداخت دریافت کنند.
تحلیلگران این اقدام را اولین قدم جهت قابلیت تبدیل صددرصدی روپیه می‌دانند. به‌این‌ترتیب خطر نوسان ارزی برای صادرکنندگان و واردکنندگان هم کاهش می‌یابد.
