این، رسم مهمان نوازی نیست
مقام معظم رهبری دستور داده‌اند که مهاجرین افغانستانی باید تکریم شوند:" آقا نه تنها می گویند مهاجرین افغانی را رعایت کنید بلکه خواستار تکریم آنها هستند". این اتفاق مهمی در تاریخ حضور مهاجرین افغانستانی در ایران است. این ها جملات حجت الاسلام ابراهیمی است که هیچ کس به اندازه وی چه در دوران امام خمینی (ره) و چه در دوران رهبر انقلاب، به حل مشکلات افغان ها در ایران کمک نکرده است.
به گزارش نبض بازار به نقل از بولتن نیوز، اما متاسفانه آنچه در جامعه شاهد آنیم، بعضا با رهنمودهای رهبر انقلاب فاصله دارد. از توهین و تحقیر برادران افغانی گرفته تا نگاه پایین به جایگاه اجتماعی آنها و سپردن کارهای سخیف به ایشان، همه و همه باعث شده نارضایتی از برخورد ایرانیانی که به مهمان نوازی شهره هستند با این عزیزان، بر سر برخی زبان ها بیفتد.
بر اساس آمار هم‌اکنون حدود 1 میلیون شهروند افغان به‌صورت قانونی و تقریباً 2 میلیون افغان به شکل غیر‌قانونی در کشور زندگی می‌کنند. علت مهاجرت افغان‌ها برکسی پوشیده نیست. نبود امنیت، شرایط بد اقتصادی، نبود کار، جنگ داخلی و عدم امیدواری به آینده و پیشرفت در این کشور بیشترین دلیل مهاجرت را تشکیل می‌دهد. درواقع این افراد به امید زندگی بهتر و تامین رفاه با دشواری بسیار از مرزها عبور کرده و به کشورهای اروپایی و آسیایی مهاجرت می‌کنند. دلایل مهاجرت هم برای آنها چنان قوی و موجه است که در این راه گاهی جان شان را از دست می‌دهند.
باید بپذیریم که برخورد غالب مردم ما با افغان‌های مهاجر با سوءظن و همراه با نگاه نژادپرستانه است. تا جایی که مهاجران افغان زندگی در ایران را روزهایی دشوار و طاقت‌فرسا می‌دانند و رفتار شماری از ایرانی‌ها را انسانی توصیف نمی‌کنند.
به‌عنوان مثال هلمندی، گزارشگر خبرگزاری بست باستان، نوشته است: «تنفر از افغان‌ها به یک نوع بینش اجتماعی در ایران تبدیل شده است. به گونه‌ای که اکثر شهروندان ایرانی، افغان‌ها را به دیدهٔ انسان‌های محکوم و مستحق تحمل سختی می‌دانند. در محافل عمومی شیوهٔ حرف زدن با افغان‌ها فرق دارد. معمولاً تمسخر و تحقیر شیوهٔ طبیعی رفتار شماری از ایرانی‌ها با افغانی‌ها است.»
هلمندی در ادامه می‌نویسد در تمامی شهرهای ایران روحیهٔ افغان‌ستیزی وجود دارد و جفایی را که در حق افغان ها روا می شود قابل پی‌گیری می‌داند. هلمندی دولت (یا بخش خصوصی)ایران را به این امر متهم می‌کند که در زمان جنگ ایران و عراق از جوانان افغان به عنوان نیروی کار ارزان‌قیمت نهایت استفاده را برد، اما با پایان یافتن جنگ عرصه را بر آنان تنگ کرد و از تحصیل آنان ممانعت به عمل آورد. او ادعا می‌کند در حالی که افغان‌ها در بیشتر کشورهای جهان مهاجرند، اما ناراضی‌ترین افغان‌ها کسانی‌اند که ایامی را در ایران سپری کرده‌اند.
شاید همین قضیه است که باعث شده ماجرای مهاجرت برادران افغانی از ایران خصوصا در این سالها اوج بگیرد. البته حجم گسترده خروج افغانی ها از ایران را باید در شش ماه اخیر و علت آنرا در افت ارزش ریال دانست. اما دلیل هرچه باشد، این تعداد بازگشت قابل توجه است و نمی توان از تنزل جایگاه اجتماعی ایشان در جامعه و تاثیر آن بر مهاجرت غافل بود.
حال اگر نوع مواجهه ما مهاجرین را گونه ای برخورد یک میزبان با یک مهمان در نظر بگیریم، می بینیم رفتار ما چقدر با اسلام در این رابطه فاصله دارد. امام محمد باقر (علیه السلام) می فرماید: «از جمله اموری که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) به فاطمۀ زهرا (سلام الله علیها) آموخت این بود: “کسی که ایمان به خدا و روز قیامت دارد، باید مهمان خود را گرامی دارد“». «مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَهُ».
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «از جمله حقوق مهمان این است که مورد تکریم قرار گیرد و برای او خلال آماده گردد».«إِنَّ مِنْ حَقِّ الضَّیْفِ أَنْ یُکْرَمَ وَ أَنْ یُعَدَّ لَهُ الْخِلَالُ». امام باقر (علیه السلام) فرمود: «از جمله اموری که جفا است، به خدمت گرفتن مهمان است. هنگامی که مهمان بر شما وارد می شود، در آمدنش، به او کمک کنید. اما وقتی می رود، در رفتنش به وی کمک نکنید؛ چرا که این کار، نشان از خساست و حقارت است. همچنین برای او زاد و توشه فراهم کنید و سعی کنید زاد و توشۀ خوبی برای او بگذارد. چرا که این کار، نشان از سخاوت است.«مِنَ الْجَفَاءِ اسْتِخْدَامُ الضَّیْفِ فَإِذَا نَزَلَ بِکُمُ الضَّیْفُ فَأَعِینُوهُ وَ إِذَا ارْتَحَلَ فَلا تُعِینُوهُ فَإِنَّهُ مِنَ النَّذَالَهِ وَ زَوِّدُوهُ وَ طَیِّبُوا زَادَهُ فَإِنَّهُ مِنَ السَّخَاءِ».
ابن ابی یعفور می گوید: «روزی دیدم که برای امام صادق (علیه السلام) مهمان آمده است. مهمان، روزی برای کاری برخواست و امام او را از انجام کار نهی فرمود. و خود امام برای انجام آن کار برخواست. سپس فرمود: “رسول خدا (صلی الله علیه و اله) نهی فرمود از این که مهمان به کاری گماشته شود“». عَنِ ابْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ رَأَیْتُ (لِأَبِی) عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) ضَیْفاً فَقَامَ یَوْماً فِی بَعْضِ الْحَوَائِجِ فَنَهَاهُ عَنْ ذَلِکَ وَ قَامَ بِنَفْسِهِ إِلَى تِلْکَ الْحَاجَهِ وَ قَالَ نَهَى رَسُولُ اللَّه (صلی الله علیه و آله) أَنْ یُسْتَخْدَمَ الضَّیْفُ.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) وقتی با دیگران غذا می خورد، اولین کسی بود که دستش را به سمت غذا می برد و آخرین کسی بود که دست از غذا می کشید. این کار را انجام می داد تا دیگران هم (به راحتی) غذا بخورند»
کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِذَا أَکَلَ مَعَ الْقَوْمِ طَعَاماً کَانَ أَوَّلَ مَنْ یَضَعُ یَدَهُ وَ آخِرَ مَنْ یَرْفَعُهَا لِیَأْکُلَ الْقَوْمُ.امام موسی بن جعفر (علیه السلام) فرمود: «وقتی مهمان بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) وارد می شد، همراه با مهمان مشغول غذا می شد و دست از غذا نمی کشید، تا این که مهمان از جای خود بلند شود»أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کَانَ إِذَا أَتَاهُ الضَّیْفُ أَکَلَ مَعَهُ وَ لَمْ یَرْفَعْ یَدَهُ مِنَ الْخِوَانِ حَتَّى یَرْفَعَ الضَّیْفُ. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ إِنَّ الزَّائِرَ إِذَا زَارَ الْمَزُورَ فَأَکَلَ مَعَهُ أَلْقَى عَنْهُ الْحِشْمَهَ وَ إِذَا (لَمْ) یَأْکُلْ مَعَهُ یَنْقَبِضُ قَلِیلًا.
