عدم شفافیت دراعلام نرخ تورم

در چند ماه اخیر مردم همواره از آمار نرخ تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران گله مند بوده اند و معتقدند این آمار دقیق نیست. برخی آمارهای مرتبط با نرخ تورم مصرف کننده از جمله نرخ تورم تولیدکننده نیز حکایت از آن دارد که آمار اعلامی از سوی این دو نهاد با ابهاماتی رو به روست. در یک سال گذشته همواره نرخ تورم تولیدکننده صعودی بوده است اما نرخ تورم مصرف کننده تا آذر 96 تا اردیبهشت 97 نزولی بوده است.

در چند ماه اخیر به دلایل مختلفی از جمله افزایش نرخ دلار و یا اعتصابات چند صنف، نرخ بسیاری از کالاها بسیار افزایش یافته است. این افزایش قیمت کالاها در حالی رخ داده است که نرخ تورم های اعلامی از سوی هر دو نهاد بانک مرکزی و مرکز آمار ایران در این چند ماه تک رقمی بوده و این موضوع باعث گله مندی مردم و ایجاد ابهام در نرخ های تورم اعلامی شده است.

هنگامی که به برخی آمارهای مرتبط با نرخ تورم نگاه می کنیم به این نتیجه می رسیم که شک مردم به آمارهای اعلامی در مورد تورم بجا بوده و این آمارهای مرتبط با نرخ تورم، ابهامات در مورد تک رقمی بودن نرخ تورم را بیشتر می کند.

یکی از شاخص هایی که بسیار با نرخ تورم مصرف کننده در ارتباط است، نرخ تورم تولیدکننده یا شاخص بهای تولیدکننده می باشد. این شاخص یک شاخص پیش نگر برای نرخ تورم مصرف کننده محسوب می شود.

شاخص بهای تولیدکننده یکی از شاخص هایی است که توسط بانک مرکزی تهیه و منتشر می شود. هدف از محاسبه شاخص بهای تولیدکننده این است که قیمت کالاها در کارخانه و مبداء تولید مورد بررسی قرار بگیرد و اندازه گیری شود. همین بررسی قیمت کالا در کارخانه و مبداء تولید است که این شاخص را یک شاخص پیش نگر برای نرخ تورم مصرف کننده معرفی می کند و به آن اهمیت می بخشد. به عبارت بهتر با بررسی این شاخص می توان به سطح تغییر قیمت ها در بازار کالا و خدمات مصرفی یا نرخ تورم پی برد. یعنی هر افزایش یا کاهش در شاخص بهای تولیدکننده با یک وقفه زمانی در شاخص بهای مصرف کننده خود را نشان می دهد. از این رو از تغییرات شاخص بهای تولیدکننده می توان برای پیشگویی وضعیت نرخ تورم در آینده استفاده کرد.

آمارهای اعلامی از سوی بانک مرکزی پیرامون شاخص بهای تولیدکننده نشان می دهد که از فروردین ماه سال گذشته تا خرداد ماه سال جاری این شاخص همواره صعودی بوده است و در خرداد ماه سال جاری برای اولین بار طی یک سال گذشته این شاخص بازه 11 درصد را پشت سر گذاشته و به بازه 12 درصد وارد شده است. این در حالی است که نرخ تورم مصرف کننده اعلامی از سوی بانک مرکزی تقریباً در یک سال گذشته سینوسی بوده است و حتی از آذر ماه 96 تا اردیبهشت ماه سال 97 این نرخ نزولی شده است! همین موضوع عدم تبعیت نرخ تورم مصرف کننده از نرخ تورم تولیدکننده اندکی آمارهای نرخ تورم مصرف کننده را با ابهاماتی مواجه کرده است.