ثبت رکورد تازه دمای هوا در شهرهای جهان
به گزارش روزنامه ایران، روزنامه واشنگتن پست به نقل از مؤسسه هواشناسی فرانسه نوشت اهواز روز پنجشنبه با گرمای حدود 54 درجه سانتی گراد رکورد گرمای هوا در جهان را شکست. در همین حال مدیرکل هواشناسی خوزستان نیز با تأیید دمای 54 درجه‌ای اهواز گفت: چنین دمایی حداقل در ۱۰ سال اخیر در کشور بی‌سابقه بوده است.
«کوروش بهادری» به ایسنا گفته: «چنین دماهایی در جهان فقط در نقاطی نظیر دره مرگ امریکا و العزیزیه لیبی تجربه شده است، اما در چند سال گذشته دمای 54 درجه در هیچ نقطه‌ای از کشور ما ثبت نشده بود.»
ولی حالا اهواز و بسیاری از شهرهای خوزستان در واپسین روزهای هفته گذشته رکورد گرم‌ترین شهرهای جهان را به ثبت رساندند به طوری که روز چهارشنبه 14 شهر و پنجشنبه نیز 7 شهر دیگر خوزستان از جمله امیدیه، آغاجاری، ماهشهر، گتوند، بستان، هندیجان و دزفول دمای بالای 50 درجه را تجربه کردند تا خوزستان بار دیگر در صدر خبرها قرار گیرد.
گرمای شدید هوا در اهواز و دیگر شهرهای خوزستان و مناطق جنوبی کشورمان که در چند هفته اخیر به طور کم سابقه‌ای شدت یافته، اگرچه زندگی عادی مردم را در این مناطق مختل کرده و گاهی باعث بروز اختلالاتی در شبکه‌های توزیع آب و برق شده اما قبل از هر چیز زنگ خطر نسبت به تشدید اثرات پدیده گرمایش جهانی و تخریب محیط زیست در کشور را به صدا آورده بی‌آنکه کسی از خود بپرسد اصلاً چرا و چه اتفاقی افتاده که اکنون بیش از یک دهه است خوزستان به عنوان یکی از اصلی‌ترین کانون‌های جمعیتی و تولیدی کشور با بحران آب و گرد و غبار و اقلیم دست و پنجه نرم می‌کند؟
20 بار گرمای بالای 50 درجه در خوزستان در 60 سال گذشته
ناصر کرمی اقلیم شناس و استاد دانشگاه برگن نروژ در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره گرمای بی‌سابقه در اهواز می‌گوید: اول از همه باید دو نکته را از هم جدا کرد اینکه گرمای هوا به عنوان پدیده هواشناسی و نکته دوم گرمای هوا در نتیجه پدیده تغییر اقلیم. اگر گرمای کنونی اهواز را به عنوان پدیده هواشناسی مورد بحث قرار دهیم باید بگویم این گرما چیز عجیب و غریبی نیست. چون طبق آمارهایی که از بیشینه دما در خوزستان از سال 1961 تاکنون دارم باید بگویم در این 60 سال بیشتر از 20 بار شاهد دمای بالای 50 درجه در اغلب شهرهای خوزستان بودیم یعنی هر سه سال یک بار شاهد افزایش دمای هوا بودیم و دوبار هم در سالهای 1967 و 1983 دمای 54 درجه را تجربه کردیم.
این اقلیم شناس در پاسخ به اینکه آیا گرمای هوای اهواز در روزهای اخیر ناشی از تغییر اقلیم است یا عوامل دیگر، گفت: برای اینکه بتوانیم راجع به تغییر اقلیم صحبت کنیم باید رژیم بارش، دما و بسیاری از عوامل دیگر را در یک بازه زمانی طولانی و حداقل 30 ساله بررسی کنیم. درباره خوزستان من مقاله‌ای در یکی از ژورنال‌های علمی امریکایی در دست چاپ دارم و یک بازه زمانی حدودا 60 ساله را بررسی کردم.
او افزود: از نظر توالی دما از سال 1964 تا 1967 در اهواز دمای 50 درجه را داشتیم اما از سال 2010 تاکنون یعنی 7 سال مداوم است که شاهد بیشینه دمای 50 درجه بودیم که این توالی در نوع خود بی‌سابقه است و چنانچه توالی وقایع اقلیمی زیاد شود می‌توان علت را در اثر تغییر اقلیم دانست و اینجا نیز این امر شاهدی بر تغییر اقلیم در خوزستان است که البته شواهد دیگری هم وجود دارد از جمله اینکه من وقتی روند 60 ساله دما و بارش را در 4 ایستگاه دزفول، اهواز، رامهرمز و آبادان بررسی کردم مشخص شد دمای هوا به طور متوسط 1.5 درجه و بارش نیز حدود 20 درصد در 60 سال گذشته کاهش یافته است.
این اقلیم شناس افزود: کارشناسان خارجی در کردستان عراق و در کویت هم چنین مطالعاتی را در بازه زمانی 30 ساله انجام داده‌اند همین طور بانک جهانی نیزروند گرمایش را در برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بررسی کرده و وقوع گرمایش در این کشورها نیز تاحدی به اثبات رسیده مثلاً در کویت یک گزارش منتشره نشان می‌دهد متوسط دمای این کشور در 30 سال گذشته 2 درجه افزایش یافته است.
تغییر اقلیم بزرگترین چالش پیش روی ایران
ناصر کرمی افزود: سال گذشته کنفرانس ملی تغییراقلیم در دانشگاه تهران برگزار شد و حدود 100 مقاله علمی از صد اقلیم شناس داخلی در این کنفرانس ارائه شد که تمامی این اقلیم شناسان به طور نگران کننده‌ای اعلام کردند تغییر اقلیم در ایران رخ داده حال آنکه 5-6 سال قبل چنین نظری نداشتند اما امروز شاهد تشدید روندهای اقلیمی در کشورمان هستیم و متأسفانه این شیب‌ها زیاد و معنادار شده و تقریباً روزی نیست که از یک گوشه کشور خبر مرتبط با اقلیم نداشته باشیم و عمده اخبار محیط زیستی در کنار مسأله اقلیم عملا به حاشیه رانده شده است. ناصر کرمی می‌گوید: برای همین من معتقدم امروز بزرگترین مسأله ایران، نه حقوق بشر است نه اقتصاد و نه چیز دیگری بلکه تغییر اقلیم باید بزرگترین و جدی‌ترین مسأله ایران تلقی شود.
گرمای خوزستان و سوءمدیریت در منابع آب و سرزمین
کرمی خاطرنشان می‌کند: اما گرمای شدید خوزستان به جز عامل بیرونی که همان تغییر اقلیم است یک عامل درونی هم دارد و آن هم سوء مدیریت در بخش منابع آب و مدیریت سرزمین است. کشاورزی بی‌رویه، سدسازی‌های گسترده و تغییر مسیر و بستر رودخانه‌ها و نابودی هورها و از بین رفتن پوشش گیاهی و بهره کشی بیش از حد از جلگه خوزستان آن هم بدون توجه به ظرفیت‌های محدود محیطی و توسعه شهرها در دهه‌های اخیر تقریباً چیزی از جنگلها و مراتع این استان باقی نگذاشته است. توجه داشته باشیم در خوزستانی که از آن صحبت می‌کنیم تا همین 80 سال پیش در بیشه هایش شیر زندگی می‌کرد و در جنگلهایش گوزن زرد بود اینها را که تغییر اقلیم از بین نبرد. امروز اما نه حیات وحشی مانده نه آن همه رویشگاه جنگلی و مرتعی. از آن همه رودخانه‌های حیاتی استان که شاهرگ اصلی سرزمین هستند چیزی باقی نمانده؛ جریان آب در کرخه به یک پنجم کاهش یافته در حالی که رودخانه‌ها می‌توانند در طول مسیر آب را همچون شیره حیاتی به زیر زمین بگسترانند و زمین را خیس کنند که امروز هیچ کدام اینها مهیا نیست و عاملش وزارت نیرو است. برای همین باید بگویم خوزستان امروز با 2 قاتل بیرونی و درونی مواجه است که باعث شده مردم این استان در صدد فرار از آن باشند. تغییر اقلیم از بیرون و سوءمدیریت از داخل.
کرمی می‌افزاید: بخش عمده‌ای از این مشکلات ایجاد شده به وزارت نیرو بر می‌گردد و اگر نتوانیم رطوبت خاک را در این استان که در نتیجه از بین رفتن رودخانه‌ها و هورها ایجاد شده مجددا ایجاد کنیم گرمای هوا شدید‌تر هم می‌شود. این استاد اقلیم شناسی همچنین می‌گوید: از سوی دیگر باید توانایی مردم استان را در مقابله با این تغییرات محیطی و اقلیمی بالا ببریم تا سازگار‌تر شوند، با زیرساخت‌های فرسوده آب و برق و با فقر گسترده مردم و بیکاری حاکم در این استان نمی‌توان این سازگاری را در بین مردم ایجاد کرد و در این صورت باید بگویم همان اتفاقی که در نتیجه خشکسالی در شاخ آفریقا افتاد در خوزستان هم می‌تواند رخ دهد چون معیشت عمده مردم در خوزستان مانند شاخ آفریقا در منابع محیطی گره خورده. قطعاً گرمایش هوا در قطر تأثیر زیادی روی مردم نخواهد داشت چون معیشت مردم از راه‌های دیگری تأمین می‌شود ولی در خوزستان همه چیز به منابع محیطی گره خورده است. و اگر به فکر یک برنامه اساسی برای کاهش فقر و افزایش رفاه اجتماعی در منطقه نباشیم در سالهای پیش رو با بحران بزرگی در این منطقه مواجه خواهیم شد که مهاجرت‌های گسترده تنها یکی از این بحران هاست و از هم اکنون نیز داریم می‌بینیم. چون عملا 90 درصد مردم اعم از فقیر و غنی در صدد فرار از خوزستان و مهاجرت هستند.
شایان ذکر است روزنامه ایران از 6 عکاسی که با این روزنامه همکاری دارند درخواست کرد از وضعیت بی‌سابقه گرمای اهواز عکسی تهیه کنند اما همگی گفتند به دلیل گرمای شدید و چسبیدن کف کفش به آسفالت خیابان، امکان بیرون رفتن از خانه و عکاسی از شهر وجود ندارد.
«کوروش بهادری» به ایسنا گفته: «چنین دماهایی در جهان فقط در نقاطی نظیر دره مرگ امریکا و العزیزیه لیبی تجربه شده است، اما در چند سال گذشته دمای 54 درجه در هیچ نقطه‌ای از کشور ما ثبت نشده بود.»
ولی حالا اهواز و بسیاری از شهرهای خوزستان در واپسین روزهای هفته گذشته رکورد گرم‌ترین شهرهای جهان را به ثبت رساندند به طوری که روز چهارشنبه 14 شهر و پنجشنبه نیز 7 شهر دیگر خوزستان از جمله امیدیه، آغاجاری، ماهشهر، گتوند، بستان، هندیجان و دزفول دمای بالای 50 درجه را تجربه کردند تا خوزستان بار دیگر در صدر خبرها قرار گیرد.
گرمای شدید هوا در اهواز و دیگر شهرهای خوزستان و مناطق جنوبی کشورمان که در چند هفته اخیر به طور کم سابقه‌ای شدت یافته، اگرچه زندگی عادی مردم را در این مناطق مختل کرده و گاهی باعث بروز اختلالاتی در شبکه‌های توزیع آب و برق شده اما قبل از هر چیز زنگ خطر نسبت به تشدید اثرات پدیده گرمایش جهانی و تخریب محیط زیست در کشور را به صدا آورده بی‌آنکه کسی از خود بپرسد اصلاً چرا و چه اتفاقی افتاده که اکنون بیش از یک دهه است خوزستان به عنوان یکی از اصلی‌ترین کانون‌های جمعیتی و تولیدی کشور با بحران آب و گرد و غبار و اقلیم دست و پنجه نرم می‌کند؟
20 بار گرمای بالای 50 درجه در خوزستان در 60 سال گذشته
ناصر کرمی اقلیم شناس و استاد دانشگاه برگن نروژ در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره گرمای بی‌سابقه در اهواز می‌گوید: اول از همه باید دو نکته را از هم جدا کرد اینکه گرمای هوا به عنوان پدیده هواشناسی و نکته دوم گرمای هوا در نتیجه پدیده تغییر اقلیم. اگر گرمای کنونی اهواز را به عنوان پدیده هواشناسی مورد بحث قرار دهیم باید بگویم این گرما چیز عجیب و غریبی نیست. چون طبق آمارهایی که از بیشینه دما در خوزستان از سال 1961 تاکنون دارم باید بگویم در این 60 سال بیشتر از 20 بار شاهد دمای بالای 50 درجه در اغلب شهرهای خوزستان بودیم یعنی هر سه سال یک بار شاهد افزایش دمای هوا بودیم و دوبار هم در سالهای 1967 و 1983 دمای 54 درجه را تجربه کردیم.
این اقلیم شناس در پاسخ به اینکه آیا گرمای هوای اهواز در روزهای اخیر ناشی از تغییر اقلیم است یا عوامل دیگر، گفت: برای اینکه بتوانیم راجع به تغییر اقلیم صحبت کنیم باید رژیم بارش، دما و بسیاری از عوامل دیگر را در یک بازه زمانی طولانی و حداقل 30 ساله بررسی کنیم. درباره خوزستان من مقاله‌ای در یکی از ژورنال‌های علمی امریکایی در دست چاپ دارم و یک بازه زمانی حدودا 60 ساله را بررسی کردم.
او افزود: از نظر توالی دما از سال 1964 تا 1967 در اهواز دمای 50 درجه را داشتیم اما از سال 2010 تاکنون یعنی 7 سال مداوم است که شاهد بیشینه دمای 50 درجه بودیم که این توالی در نوع خود بی‌سابقه است و چنانچه توالی وقایع اقلیمی زیاد شود می‌توان علت را در اثر تغییر اقلیم دانست و اینجا نیز این امر شاهدی بر تغییر اقلیم در خوزستان است که البته شواهد دیگری هم وجود دارد از جمله اینکه من وقتی روند 60 ساله دما و بارش را در 4 ایستگاه دزفول، اهواز، رامهرمز و آبادان بررسی کردم مشخص شد دمای هوا به طور متوسط 1.5 درجه و بارش نیز حدود 20 درصد در 60 سال گذشته کاهش یافته است.
این اقلیم شناس افزود: کارشناسان خارجی در کردستان عراق و در کویت هم چنین مطالعاتی را در بازه زمانی 30 ساله انجام داده‌اند همین طور بانک جهانی نیزروند گرمایش را در برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بررسی کرده و وقوع گرمایش در این کشورها نیز تاحدی به اثبات رسیده مثلاً در کویت یک گزارش منتشره نشان می‌دهد متوسط دمای این کشور در 30 سال گذشته 2 درجه افزایش یافته است.
تغییر اقلیم بزرگترین چالش پیش روی ایران
ناصر کرمی افزود: سال گذشته کنفرانس ملی تغییراقلیم در دانشگاه تهران برگزار شد و حدود 100 مقاله علمی از صد اقلیم شناس داخلی در این کنفرانس ارائه شد که تمامی این اقلیم شناسان به طور نگران کننده‌ای اعلام کردند تغییر اقلیم در ایران رخ داده حال آنکه 5-6 سال قبل چنین نظری نداشتند اما امروز شاهد تشدید روندهای اقلیمی در کشورمان هستیم و متأسفانه این شیب‌ها زیاد و معنادار شده و تقریباً روزی نیست که از یک گوشه کشور خبر مرتبط با اقلیم نداشته باشیم و عمده اخبار محیط زیستی در کنار مسأله اقلیم عملا به حاشیه رانده شده است. ناصر کرمی می‌گوید: برای همین من معتقدم امروز بزرگترین مسأله ایران، نه حقوق بشر است نه اقتصاد و نه چیز دیگری بلکه تغییر اقلیم باید بزرگترین و جدی‌ترین مسأله ایران تلقی شود.
گرمای خوزستان و سوءمدیریت در منابع آب و سرزمین
کرمی خاطرنشان می‌کند: اما گرمای شدید خوزستان به جز عامل بیرونی که همان تغییر اقلیم است یک عامل درونی هم دارد و آن هم سوء مدیریت در بخش منابع آب و مدیریت سرزمین است. کشاورزی بی‌رویه، سدسازی‌های گسترده و تغییر مسیر و بستر رودخانه‌ها و نابودی هورها و از بین رفتن پوشش گیاهی و بهره کشی بیش از حد از جلگه خوزستان آن هم بدون توجه به ظرفیت‌های محدود محیطی و توسعه شهرها در دهه‌های اخیر تقریباً چیزی از جنگلها و مراتع این استان باقی نگذاشته است. توجه داشته باشیم در خوزستانی که از آن صحبت می‌کنیم تا همین 80 سال پیش در بیشه هایش شیر زندگی می‌کرد و در جنگلهایش گوزن زرد بود اینها را که تغییر اقلیم از بین نبرد. امروز اما نه حیات وحشی مانده نه آن همه رویشگاه جنگلی و مرتعی. از آن همه رودخانه‌های حیاتی استان که شاهرگ اصلی سرزمین هستند چیزی باقی نمانده؛ جریان آب در کرخه به یک پنجم کاهش یافته در حالی که رودخانه‌ها می‌توانند در طول مسیر آب را همچون شیره حیاتی به زیر زمین بگسترانند و زمین را خیس کنند که امروز هیچ کدام اینها مهیا نیست و عاملش وزارت نیرو است. برای همین باید بگویم خوزستان امروز با 2 قاتل بیرونی و درونی مواجه است که باعث شده مردم این استان در صدد فرار از آن باشند. تغییر اقلیم از بیرون و سوءمدیریت از داخل.
کرمی می‌افزاید: بخش عمده‌ای از این مشکلات ایجاد شده به وزارت نیرو بر می‌گردد و اگر نتوانیم رطوبت خاک را در این استان که در نتیجه از بین رفتن رودخانه‌ها و هورها ایجاد شده مجددا ایجاد کنیم گرمای هوا شدید‌تر هم می‌شود. این استاد اقلیم شناسی همچنین می‌گوید: از سوی دیگر باید توانایی مردم استان را در مقابله با این تغییرات محیطی و اقلیمی بالا ببریم تا سازگار‌تر شوند، با زیرساخت‌های فرسوده آب و برق و با فقر گسترده مردم و بیکاری حاکم در این استان نمی‌توان این سازگاری را در بین مردم ایجاد کرد و در این صورت باید بگویم همان اتفاقی که در نتیجه خشکسالی در شاخ آفریقا افتاد در خوزستان هم می‌تواند رخ دهد چون معیشت عمده مردم در خوزستان مانند شاخ آفریقا در منابع محیطی گره خورده. قطعاً گرمایش هوا در قطر تأثیر زیادی روی مردم نخواهد داشت چون معیشت مردم از راه‌های دیگری تأمین می‌شود ولی در خوزستان همه چیز به منابع محیطی گره خورده است. و اگر به فکر یک برنامه اساسی برای کاهش فقر و افزایش رفاه اجتماعی در منطقه نباشیم در سالهای پیش رو با بحران بزرگی در این منطقه مواجه خواهیم شد که مهاجرت‌های گسترده تنها یکی از این بحران هاست و از هم اکنون نیز داریم می‌بینیم. چون عملا 90 درصد مردم اعم از فقیر و غنی در صدد فرار از خوزستان و مهاجرت هستند.
شایان ذکر است روزنامه ایران از 6 عکاسی که با این روزنامه همکاری دارند درخواست کرد از وضعیت بی‌سابقه گرمای اهواز عکسی تهیه کنند اما همگی گفتند به دلیل گرمای شدید و چسبیدن کف کفش به آسفالت خیابان، امکان بیرون رفتن از خانه و عکاسی از شهر وجود ندارد.
