عیدی کارگران و کاهش ارزش دلاری آن؛ تأثیر تحریم‌ها بر معیشت
به گزارش نبض بازار محاسبات نشان می‌دهد رقم عیدی دلاری کارگران از سال 88 تا سال 1404 کاهش شدیدی را تجربه کرده و حدود 360 دلار پایین آمده است.
آمارها حاکی از این امر است که وقوع تحریم‌ها در دو مقطع سال‌های 1390 و 1397 تاثیر منفی بسیار زیادی بر ارزش دلاری عیدی کارگران داشته، چرا که این تحریم‌ها با افزایش نرخ دلار و در نتیجه کاهش عیدی دلاری کارگران همراه بوده است. همچنین به طور کلی تنها در دو سال عیدی کارگران پایین‌تر از 200 دلار بوده که این دو سال 1400 و 1404 هستند. در سال 1400 پایین‌ترین میزان عیدی دلاری کارگران محاسبه شده است. بالاترین مقدار عیدی دلاری نیز در سال 90 و پیش از تحریم‌های آمریکا بوده است.
ارزش دلاری عیدی کارگران از تقسیم متوسط عیدی کارگران به متوسط نرخ دلار بازار آزاد در اسفند هر سال بدست آمده است.
قانون عیدی کارگران
در ایران عید نوروز مهم‌ترین جشن ملی است و مردم هزینه‌های زیادی برای خرید لباس، مواد غذایی، سفر و هدایا دارند. از گذشته نیز صاحبان کارگاه‌ها و کسب‌وکارها در پایان سال به کارگران خود هدیه یا پاداشی می‌دادند که این سنت در قانون نیز به رسمیت شناخته شد.
پرداخت عیدی باعث افزایش قدرت خرید خانوارها شده و به رونق کسب‌وکارها در بازار شب عید کمک می‌کند. بسیاری از اصناف و فروشگاه‌ها در اسفندماه شاهد افزایش فروش هستند که بخشی از آن به دلیل افزایش نقدینگی ناشی از پرداخت عیدی است. بنابراین با توجه به تورم و افزایش هزینه‌های زندگی، عیدی به عنوان یک حمایت مالی به کارگران کمک می‌کند تا بتوانند هزینه‌های شب عید را مدیریت کنند. این پرداخت نوعی جبران بخشی از هزینه‌های سالانه کارگران محسوب می‌شود.
قانون کار ایران پرداخت عیدی به کارگران را الزامی کرده است. عیدی کارگران برابر با ۲ برابر آخرین حقوق دریافتی کارگران مشمول قانون کار است، البته این میزان نباید از سه برابر حداقل حقوق سالانه تجاوز کند.
تحریم؛ ارزش دلاری عیدی کارگران را زمین زد
محاسبات اکوایران حاکی از آن است که تا قبل از اعمال تحریم‌های آمریکا ، روند رقم عیدی دلاری کارگران از سال 88 تا 90 صعودی بوده است. به بیان دقیق‌تر ارزش دلاری عیدی کارگران در سال 88 معادل 555 دلار بوده که در سال 90 به 684 دلار افزایش یافته است. این رقم بالاترین ارزش دلاری عیدی کارگران در 17 سال گذشته بوده است.
بعد از اعمال تحریم‌های آمریکا در سال 90 و شوک اقتصادی ناشی از آن موجب شد تا نرخ دلار افزایش پیدا کند. بنابراین اگر رقم اسمی عیدی کارگران متناسب با افزایش نرخ دلار افزایش پیدا نکند ارزش دلاری عیدی پایان سال آن‌ها کاهش پیدا خواهد کرد. به زبان اعداد از سال 90 به بعد ارزش دلاری عیدی کارگران از 684 دلار به 274 دلار در سال 92 رسید. بعد از شروع به کار دولت یازدهم و زمزمه‌هایی مبنی بر آغاز مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا، نوسانات نرخ دلار کاهش یافت. به طوری که عیدی دلاری کارگران که در سال 92 ، برابر با 274 دلار بود تا سال 94 به 450 دلار افزایش پیدا کرد. این روند صعودی ارزش دلاری عیدی کارگران بعد از امضای برجام در تیرماه سال 94 ادامه یافته و در سال 96 برابر با 539 دلار محاسبه شده است.
با این‌وجود خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم موجب شد تا نرخ دلار افزایش شدیدی را تجربه کند و از 539 دلار در سال 96 به 192 دلار در سال 1400 برسد. این میزان پایین‌ترین ارزش دلاری عیدی کارگران در حداقل 17 سال گذشته بوده است.
در سال‌های اخیر هم ارزش دلاری عیدی کارگران تقریبا در محدوده 200 دلار بوده است. آمارها حاکی از آن است که ارزش دلاری عیدی سال 1404 کارگران برابر با 194 دلار بوده که پایین‌ترین مقدار عیدی دلاری بعد از سال 1400 است.
منبع اکوایران
