محمدجواد ظریف کیست؟ / بیوگرافی سیاسی و شخصی ظریف
به گزارش نبض بازار، محمدجواد ظریف در تهران متولد شده است و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰، وزیر امور خارجه ایران بود.
محمدجواد ظریف، در ۱۷ دی ماه سال ۱۳۳۸ به عنوان آخرین فرزند در خانواده‌ای سنتی و مذهبی در تهران متولد شد. مادرش عفت کاشانی‌پور فرزند یکی از بازرگانان کاشانی در تهران و پدرش از تجار اصفهان بود؛ بنابراین اوضاع مالی آن‌ها از همان ابتدا خوب بود و مشکلی در تامین معاش خانواده وجود نداشت.
پدربزرگش از بانیان مسجد اعظم قم و مسجد هامبورگ و پدرش عباسعلی ظریف خوانساری از شعرای اصفهان، فردی نیکوکار و به گاوصندوق علما شهرت داشت. خانواده ظریف ابتدا در محله ملک اصفهان ساکن بودند و سپس به تهران نقل مکان کردند.
دوران تحصیل و فعالیت‌های محمد جواد ظریف
• تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در دبستان و دبیرستان علوی گذراند.
• در سال ۱۳۵۵ و با ویزای دانشجویی راهی آمریکا شد.
• از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۶ دیپلم خود را از کالج درو، در سانفرانسیسکو گرفت.
• در سال‌های ۵۷ تا ۵۹ مشاور سرکنسولگری ایران در سانفرانسیسکو بود.
• در سال‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل را از دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو دریافت کرد، سپس به ایالت کلرادو نقل مکان کرد.
• تا سال ۶۱ مشاور سیاسی، رایزنی و کارداری نمایندگی ایران در سازمان ملل را تجربه کرد.
• در سال ۱۳۶۳ مدرک کارشناسی ارشد مطالعات بین‌الملل را از دانشکده مطالعات بین‌الملل جوزف کوربل، دانشگاه دنور اخذ کرد و پس از آن تحصیلات خود را در مقطع دکترا ادامه داد.
• پس از گذراندن آزمون جامع دکترا در ۱۳۶۴، اداره مهاجرت ایالات متحده، روادید محمد جواد ظریف را باطل کرد و او سه سال بعد از راه دور، تحصیلات خود را تکمیل کرد و دکترای حقوق و روابط بین‌الملل را در سال ۱۹۸۸ از دانشگاه دنور دریافت کرد.
• در سال ۱۳۶۷ دکترای مطالعات بین الملل خود را از دانشگاه دنور ایالت کلرادو گرفت.
• سال‌های ۶۷ و ۶۸ مشاور علی اکبر ولایتی، وزیر خارجه وقت بود.
• سال ۶۸ تا ۷۱ سفیر و معاون نماینده دائم نمایندگی درسازمان ملل شد.
• سال ۷۱ رییس کمیته حقوقی مجمع عمومی چهل و هفتم سازمان ملل متحد در نیویورک بود.
• سال ۷۲ ریاست کمیته نگارش اجلاس آسیایی حقوق بشر را در بانکوک برعهده داشت.
• سال ۷۱ تا ۸۱ با پایان ماموریتش در سازمان ملل، ۱۰ سال معاونت حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه را برعهده داشت.
• از ۸۱ تا ۸۶ برای بار دوم به عنوان سفیر ایران مسئولیت نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل را پذیرفت و به نیویورک اعزام شد.
• از ۸۲ تا ۸۴ معاون مجمع عمومی سازمان ملل متحد بود.
• پس از بازگشت به ایران تا سال ۸۹ دستیار ارشد وزیر امور خارجه بود.
• پس از آن به دانشگاه آزاد رفت و معاون بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی را مدیریت کرد.
ظریف در دوران دانشجویی خود در آمریکا به فعالیت بر ضدرژیم پهلوی پرداخت و از فعالان و مسئولین انجمن اسلامی دانشجویان در آمریکا و کانادا بود. وی از همان دوران در دانشگاه‌های آمریکا از دانشجویان سیاسی و طرفدار خمینی بود. او اگرچه تحصیلاتش را در آمریکا گذراند، اما از چهره‌های پر و پاقرص دانشجوی خط امامی بود.
محمدجواد ظریف دوره سربازی خود را نیز به صورت امریه، در وزارت امور خارجه و نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، سپری کرد.
ازدواج محمدجواد ظریف
محمد جواد ظریف در تابستان ۱۳۵۸ در سفری به ایران از طریق خواهرش با مریم ایمانیه آشنا و سپس با هم ازدواج کردند و برای زندگی به نیویورک نقل مکان کردند.
مریم ایمانیه فارغ‌التحصیل رشته تغذیه است و به مدت ۱۰ سال شاگرد محمداسماعیل دولابی، عارف و واعظ مشهور، بوده است و گاهی برای شرکت و سخنرانی در همایش‌های عرفانی و مولانا پژوهی به نقاط مختلف آمریکا، اروپا، هند و ژاپن سفر می‌کند.
ظریف و همسرش هر دو به زبان انگلیسی مسلط هستند و پس از ازدواج به نیویورک رفته و سال‌ها در این شهر زندگی کردند و هر دو فرزندشان مهدی و مهسا هم در آمریکا به دنیا آمده‌اند.
فرزندان محمدجواد ظریف
ظریف و همسرش دارای دو فرزند هستند. پسر وی مهدی مهندسی برق خوانده و دارای فوق لیسانس مدیریت است. دخترش مهسا، مهندس معماری داخلی است. هر دو فرزندش ازدواج کرده‌اند و ظریف دارای دو نوه است.
به گزارش اقتصاد۲۴ بنابر اظهارات وی، فرزندان او به همراه همسرانشان در طول مدت تصدی وزارت امور خارجه ایران، در تهران سکونت داشتند و شاغل در ادارات دولتی نبوده و به کار آزاد مشغول هستند.
فعالیت‌های بین‌المللی محمدجواد ظریف
• عضو گروه شخصیت‌های برجسته زمام‌داری جهانی
• سخنگو و ریاست کمیته سیاسی هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران
• ریاست کارشناسان ارشد هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران
• ریاست کمیته حقوقی مجمع عمومی ۴۷ ملل متحد – نیویورک
• ریاست کمیسیون فرهنگی- یونسکو
• ریاست کمیسیون خلع سلاح ملل متحد – نیویورک
• ریاست کمیته سیاسی دوازدهمین اجلاس سران عدم تعهد – دوربان
گرایش سیاسی محمدجواد ظریف
هنگامی که ظریف برای پست وزارت خارجه به مجلس معرفی شد، روزنامه اعتماد او را در میان اصلاح‌طلبان دسته‌بندی کرد، در حالی که خبرگزاری مهر از وی به عنوان یک چهره مستقل یاد کرد.
ظریف در سال ۲۰۱۵ از سوی مؤسسه انگیسک اینسایتس به عنوان ریسک‌پذیرترین سیاست‌مدار جهان انتخاب شد. همچنین او یکی از مشهورترین دیپلمات‌های برجسته ایران به شمار می‌آید.
وی دارای تألیفات متعددی به صورت مقاله و کتاب در خصوص موضوعاتی، چون دیپلماسی چندجانبه، سازمان‌های بین‌المللی، مسائل سیاسی و امنیتی، خلع سلاح، و... به زبان‌های فارسی و انگلیسی است که در نشریات معتبر داخلی و بین‌المللی به چاپ رسیده‌اند.
محمدجواد ظریف در دوران دفاع مقدس
در سال ۱۳۶۶ که جنگ ایران و عراق ماه‌های پایانی خود را سپری می‌کرد و فشار‌های بین المللی بر ایران، به منظور پذیرفتن متن اولیه قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت به اوج رسیده بود، تیم مذاکره کننده ایرانی، سعی داشت به جای درج مفادی که انتظارات ایران را برآورده نمی‌کرد، بند‌هایی از طرح اجرایی دبیرکل سازمان ملل متحد (خاویر پرز دکوئیار) را جایگزین کند. نوشتن نامه این درخواست رسمی به محمدجواد ظریف، تنها دیپلمات ایرانی وقت مسلط به زبان انگلیسی در نمایندگی ایران، در سازمان ملل متحد گماشته شد، تا بتواند مفهوم مورد نظر ایران را به شفافی بیان کند. ظریف نیز با انتخاب کلمات مناسب، توانست نامه مورد نظر ایران را تنظیم و در بین کشور‌های عضو، منتشر کند. این درخواست که با افزودن آن به قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت موافقت شد، در وزارت امور خارجه ایران به «Tantamount Letter» مشهور شد.
محمدجواد ظریف در قامت وزیر امور خارجه ایران
محمدجواد ظریف مرداد سال ۱۳۹۲ به عنوان گزینه دولت یازدهم برای تصدی وزارت امور خارجه به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و با کسب اکثریت آرا (اخذ شده ۲۸۱/ موافق: ۲۳۲ رای؛ مخالف: ۳۶ رأی؛ ممتنع: ۱۳ رأی) از مجلس رای اعتماد گرفت و به عنوان وزیر امور خارجه مشغول به فعالیت شد. او در دولت دوازدهم نیز از سوی حسن روحانی رئیس جمهور به عنوان وزیر پیشنهادی به مجلس معرفی شد که توانست دوباره از مجلس رأی اعتماد بگیرد.
اقدامات مهم محمدجواد ظریف پس از وزیر شدن
• انتخاب نخستین زن سخنگو وزارت امور خارجه
• نخستین سفیر زن جمهوری اسلامی
• بیش از ۵۰ بار دیدار با وزیر خارجه آمریکا
• اولین دیدار و دست دادن با رئیس‌جمهور آمریکا
از کار‌های جالب ظریف این بود که بیش از دیگر وزرا در تاریخ انقلاب اسلامی در صحن مجلس و در کمیسیون امنیت ملی حاضر شده است و درباره مسائل گوناگون به نمایندگان پاسخ داده است.
نخستین دیدار وزرای خارجه ایران و آمریکا پس از انقلاب
در ساعات اولیه روز ۵ مهر ۱۳۹۲، ظریف در حاشیه شصت و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، و با برنامه‌ریزی قبلی در نخستین مذاکره ایران و ۱+۵ در دولت یازدهم که در سطح وزرای خارجه برگزار شد، شرکت کرد. در این مذاکره، جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا نیز حضور داشته و با ظریف بر سر میز مذاکره نشست. در حاشیه این جلسه ظریف با جان کری دیدار و گفت‌وگویی دو سویه داشت.
پس از ۳۴ سال این نخستین دیدار مقامات عالی ایران و آمریکا در سطح وزرای خارجه بود. پس از پایان این دیدار، کری در کنفرانس خبری خود گفت: «با ظریف ملاقات داشتم، لحن او حقیقتاً متفاوت بود.»
محمدجواد ظریف؛ مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای
حسن روحانی ظریف را به عنوان مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران در در مورد پرونده برنامه اتمی ایران معرفی کرد. ظریف در مذاکرات هسته‌ای ایران از زمان مذاکرات با سه کشور اروپایی در تهران و توافق سعدآباد، در زمان ریاست حسن روحانی بر دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی حضور داشت، اما با روی کار آمدن دولت حسن روحانی، وی مسئول تیم مذاکره کننده ایران با کشور‌های موسوم به ۱+۵ شد.
نخستین حضور او به عنوان مذاکره‌کننده هسته‌ای در دیدار با نمایندگان گروه پنج به علاوه یک در نیویورک و در تاریخ ۴ مهر ۱۳۹۲ (۲۶ سپتامبر ۲۰۱۳) برگزار شد و دیدار بعدی با کاترین اشتون در ضیافت شام در سفارت ایران در سوئیس در تاریخ ۲۳ مهر ۱۳۹۲ (۱۵ اکتبر) انجام شد.
توافق هسته‌ای ژنو
اولین موفقیت دیپلماتیک تیم مذاکره‌کننده ایران در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ حاصل شد؛ توافقی که طبق آن ایران و گروه ۵+۱ توافق کردند در مقابل کاهش برخی تحریم‌های علیه ایران، غنی‌سازی بالای پنج درصدی اورانیوم در ایران متوقف شود. جان کری از این توافق با عنوان «گام نخست در جهت یافتن راه‌حلی جامع» یاد کرده است. دقایقی بعد از حصول این توافق اولیه، ظریف با انتشار توییتی در صفحه توییتر خود، خبر حصول این توافق را همگانی کرد.
توافق هسته‌ای لوزان
یک و نیم سال پس از انعقاد توافق هسته‌ای ژنو، محمد جواد ظریف به همراه تیم مذاکره‌کننده ایرانی بعد از چند روز مذاکره فشرده در لوزان، سوئیس، در ۱۳ فروردین ۱۳۹۴ موفق به دستیابی به مجموع راه حل‌های تفاهم شده، برای رسیدن به برنامه جامع اقدام مشترک، پیرامون برنامه هسته‌ای ایران شدند. مجموعه متضمن راه حل‌ها در تفاهم هسته‌ای لوزان، جنبه حقوقی نداشت و صرفاً راهنمای مفهومی تنظیم و نگارش برنامه جامع اقدام مشترک را فراهم کرد.
برجام و امیرکبیر زمان
برجام سرانجام پس از ۲۲ ماه مذاکره محمد جواد ظریف به همراه تیم مذاکره‌کننده ایرانی بعد از ۱۷ روز مذاکره فشرده، سه‌شنبه ۱۴ ژوئیه (۲۳ تیرماه ۱۳۹۴) در وین پایتخت اتریش، موفق به دستیابی به یک توافق جامع و نهایی با گروه ۱+۵، بر سر آینده برنامه هسته‌ای ایران شدند.
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ظریف، در یک نشست رسمی در مقابل رسانه‌ها در وین با خواندن بیانیه‌ای به زبان انگلیسی و فارسی اعلام کردند که توافق نهایی در برنامه هسته‌ای ایران به دست آمده است.
بنیامین نتانیاهو صریح‌ترین منتقد توافق جاری گفت: «ایران بعد از ده سال (با پایان دوره محدودیت‌ها) قادر خواهد بود بمب‌های اتمی متعدد تولید کند.»
این توافق پایانی بر ۱۲ سال مذاکرات ایران با قدرت‌های جهانی بر سر مسئله هسته‌ای است. مذاکراتی که با مسئولیت حسن روحانی در مهر ماه ۱۳۸۲ آغاز و در تیر ماه ۱۳۹۴ با مسئولیت محمد جواد ظریف و در دولت روحانی، با توافق جامع به پایان رسید.
بعد از امضای توافق نامه برجام، بسیاری در ایران او را امیرکبیر زمان خواندند و برجام را با ملی شدن صنعت نفت و ظریف را با مصدق قیاس کردند. او در طول مذاکرات بیشترین دیدار‌ها و گفتگو‌های دوجانبه را با جان کری وزیر خارجه دولت اوباما داشت.
پس از آن با روی کار آمدن ترامپ، برجام که با دولت دموکرات آمریکا مورد توافق واقع شده بود، با چالش رو به رو شد و ترامپ رئیس جمهور جمهوری خواه آمریکا به صورت یک جانبه از این توافق بین المللی خارج شد و ایران را در معرض تحریم‌های جدیدی قرار داد.
استعفای محمدجواد ظریف از سمت وزارت خارجه
ظریف شب میلاد حضرت زهرا (س) طی پیامی در اینستاگرام از سمت وزارت امور خارجه ایران استعفاء داد. براساس اخبار غیررسمی دلیل این استعفا دعوت‌نشدن از وی در جلسه دیدار بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه با حضور حسن روحانی، رئیس‌جمهور و رهبر معظم انقلاب بوده است.
سیدعباس موسوی، معاون سخنگوی وزارت خارجه، در گفتگو با ایرنا، اصالت متن اینستاگرام و استعفای وزیر خارجه را تایید کرد. خبرگزاری فارس هم به نقل از یک منبع آگاه در وزارت خارجه، کناره گیری ظریف را تایید کرد.
وی در پیام خود نوشت: «با عرض تبریک به مناسبت میلاد خجسته حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، روز مادر و روز زن، از بزرگواری مردم عزیز و دلاور ایران و مسئولین محترم در ۶۷ ماه گذشته بسیار سپاسگزارم. از ناتوانی برای ادامه خدمت و تمام کاستی‌ها و کوتاهی‌ها در دوران خدمت صمیمانه پوزش می‌خواهم. شاد و سربلند باشید.»
ساعاتی پس از اعلام استعفای ظریف از طریق پست اینستاگرامی، محمود واعظی، رییس دفتر حسن روحانی پذیرش استعفای آقای ظریف از سوی حسن روحانی را تکذیب کرد. او در یک توییت اعلام کرد: «خبر منتشر شده مبنی بر پذیرش استعفای دکتر ظریف از سوی رئیس‌جمهوری قویاً تکذیب می‌شود.»
مخالفت روحانی با استعفای محمدجواد ظریف
در بامداد روز چهارشنبه ۸ اسفند ۱۳۹۷ حسن روحانی در نامه‌ای خطاب به محمدجواد ظریف استعفای او را رد کرد. حسن روحانی در این نامه خطاب به محمدجواد ظریف گفته است که استعفای او را خلاف مصالح ایران می‌داند و با آن موافقت نمی‌کند. در متن نامه آمده است با نظر آقای ظریف که «حفظ شان و اعتبار وزارت امور خارجه و جایگاه شخص وزیر امور خارجه به عنوان بالاترین مقام مسئول در اجرای سیاست خارجی کشور» موافق است.
رئیس جمهور در نامه‌ای ضمن مخالفت با استعفای وزیر امور خارجه تصریح کرد: از آنجا که شما را به تعبیر مقام معظم رهبری «امین، غیور، شجاع و متدین و در خط مقدم ایستادگی در برابر فشار‌های همه جانبه آمریکا می‌دانم، پذیرش استعفای جنابعالی را بر خلاف مصالح کشور می‌دانم و با آن موافقت نمی‌کنم.»
ظریف پس از این مخالفت در استقبال رسمی از نخست وزیر ارمنستان «نیکول پاشینیان» حاضر شد و به همه گمانه زنی‌های پیش آمده پیرامون استعفایش پایان داد.
تحریم محمدجواد ظریف از سوی آمریکا
محمدجواد ظریف تاکنون بار‌ها تحریم شده است. بار نخست در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۹ وزارت خزانه‌داری آمریکا در یک بیانیه، محمدجواد ظریف را به‌دلیل نمایندگی سید علی خامنه‌ای و همکاری مستقیم یا غیرمستقیم با او بر اساس فرمان اجرایی ۱۳۸۷۶ مورد تحریم قرار داد.
۷ ژانویه ۲۰۲۰ آمریکا از اعطای ویزا به محمدجواد ظریف به منظور شرکت در اجلاس آزاد گفت‌وگو درباره احترام به منشور سازمان ملل متحد خودداری کرد.
تحریم دیدار با محمدجواد ظریف
مایک پومپئو وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا در روز چهارشنبه ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۰ بعد از اعدام نوید افکاری، از تمامی رهبران جهان خواست تا زمانی که جمهوری اسلامی دو برادر دیگر نوید و زندانیان خارجی را آزاد نکند، برای میزبانی محمدجواد ظریف برنامه‌ریزی نکرده و از دیدار با او خودداری کنند. وی لغو سفر محمدجواد ظریف به اروپا را کاری درست دانست.
تحریم محمدجواد ظریف از سوی کانادا
در ۲۰ مهر ۱۴۰۱ اعلام کرد تحریم‌های تازه‌ای علیه ۱۷ شخص و ۳ نهاد از مقامات سابق و فعلی جمهوری اسلامی وضع کرده است که نام محمدجواد ظریف در بین این نام‌ها است.
گفت‌وگوی محمدجواد ظریف با برنامه نود
عادل فردوسی‌پور در دوشنبه ۳۰ آذر ۱۳۹۴ با محمدجواد ظریف گفت‌وگویی انجام داد که مسئولین صدا و سیما از پخش این مصاحبه در برنامه نود که به مناسبت شب یلدا ضبط شده بود، خودداری کردند و علت این کار را عدم دعوت رسمی صدا و سیما از ظریف اعلام کردند. این اقدام صدا و سیما با واکنش سخنگوی دولت و وزارت امور خارجه روبرو شد.
گفت‌وگوی محمدجواد ظریف با پی‌بی‌اس و دیلی بیست
ظریف در مصاحبه با چارلی رز، مجری تلویزیون پی‌بی‌اس گفت «ما در ایران هیچ‌کسی را به خاطر عقیده‌اش زندانی نمی‌کنیم»، اما در گفتگو با خبرنگار دیلی بیست و در پاسخ به پرسش وی مبنی بر اینکه «مجید توکلی، یکی از برجسته‌ترین فعالان دانشجویی ایران که هم‌اکنون در زندان نگهداری می‌شود، چه زمانی آزاد خواهد شد؟» گفت: نام نسرین ستوده را از طریق رسانه‌ها شنیده‌ام، اما مجید توکلی را اصلاً نمی‌شناسم.
در ادامه دیوید کیس می‌گوید پس از اتمام نشست سازمان ملل در نیویورک، از ظریف پرسیدم که چطور خود شما از فیس بوک استفاده می‌کنید، اما در ایران کسی اجازه استفاده از آن را ندارد که ظریف با لبخندی پاسخ داد: زندگی همینه.
ماجرای فایل صوتی جنجالی محمدجواد ظریف
در ۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ شبکه خبری ایران اینترنشنال یک فایل صوتی از ظریف منتشر کرد که سروصدای زیادی به همراه داشت. این فایل صوتی گفت‌وگوی هفت‌ساعته میان سعید لیلاز با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجهٔ وقت ایران، بود که فایل صوتی سه‌ساعته‌ای از آن در مورد مسائل ایران و در زمینه سیاست خارجی بود.
در این فایل صوتی وزیر خارجهٔ ایران با تأکید بر «بی‌اطلاعی» از اقدامات برون‌مرزی سپاه پاسداران می‌گوید: «آیا جان کری باید به من بگوید که ۲۰۰ بار اسرائیل در سوریه به شما حمله کرده است؟!».
ظریف در مورد بی‌اطلاعی خود از سفر بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه به ایران در سال ۱۳۹۷ که باعث استعفای او شد، می‌گوید: سفر را من و سلیمانی با هم هماهنگ کردیم، اما وقتی او را آوردند به من چیزی نگفتند و من از تلویزیون دیدم».
وزیر امور خارجه ایران به ارتباط و اختلاف نظر خود با قاسم سلیمانی، فرماندهٔ پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران اشاره می‌کند. وی چندین بار تأکید می‌کند که این «دیپلماسی» بوده که در جمهوری اسلامی فدای «میدان» شده است.
هیچ‌گاه نشد من از سردار سلیمانی بخواهم مثلاً فلان عملیات را فعلاً متوقف کنید تا ما در مذاکرات پیشرفت کنیم. نه اینکه نخواهم، سردار سلیمانی قبول نمی‌کرد. اما در مقابل بار‌ها می‌شد که او از من می‌خواست در مذاکرات پیش‌رو فلان موضوعات را پیگیری کنم. مثلاً آقای سلیمانی به من می‌گفت حالا که با لاوروف مذاکره می‌کنی، این لیست ۱٬۲٬۳ و ۴ را مثلاً در مذاکرات مطرح کن و از او بخواه. این در حالی است که برعکس آن هیچ وقت امکان‌پذیر نبود.»
در بخش دیگری، ظریف به ماجرای استفاده نیروی قدس سپاه از هواپیما‌های مسافربری ایران ایر اشاره می‌کند و می‌گوید از طریق جان کری متوجه شده که تعداد سفر‌های هواپیمایی ایران ایر به سوریه چند برابر شده است و با بررسی بیش‌تر متوجه شده وزیر راه هم از این موضوع مطلع نبوده است.
پس از ماجرای فایل صوتی ظریف، روزنامه کیهان که زیر نظر شریعتمداری منتشر می‌شود توضیحات ظریف را کافی ندانسته و آن را «ماله‌کشی» توصیف کرد.
حضور محمدجواد ظریف در صداوسیما در کنار مسعود پزشکیان
مسعود پزشکیان تنها کاندیدای اصلاح‌طلب تایید صلاحیت گرفته از شورای نگهبان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۳ است. وی در برنامه انتخاباتی خود در کنار دو کارشناس برجسته روابط بین‌الملل کشور حاضر شد: محمدجواد ظریف و مهدی سنایی.
محمدجواد ظریف در پایان برنامه در ده دقیقه، دفاعیه آتشین از برجام و لزوم احیای آن را ارائه داد و تصریح کرد: مردم عزیز! مهم است چه کسی در پاستور نشسته باشد.
