اعلام علت درگیری نظامی ایران و طالبان
به گزارش نبض بازار، درگیری نظامی و حمله طالبان و ایران در صبح روز شنبه ششم خرداد ۱۴۰۲ ادامه داشت تا اینکه متاسفانه دو نفر از مرزبانان ایرانی به دست تروریست‌ها شهید شدند و تعداد شهدای مرزبانی در چند روز اخیر به هفت نفر رسید.
درگیری جنگ ایران وطالبان دیروز و شهادت دو تن از مرزبانان غیور ایرانی به دست تروریست های طالبان، در حالی است که به تازگی در شامگاه شنبه ۳۱ اردیبهشت‌ماه پنج تن از جوانان کشورمان که وظیفه پاسداری از مرز را بر عهده داشتند شهید شدند. وقوع درگیری های پراکنده و افزایش آن این سوال را مطرح می کند که علت درگیری ایران و افغانستان و حمله طالبان به خاک ایران چیست؟ برای علت یابی شاید بهتر باشد یک بار تمام اتفاقات اخیر را دوره کنیم:
ماجرای شهادت پنج مرزبان
تسنیم نوشت: اشرار و معاندان گروهک تروریستی جیش‌الظلم در شامگاه شنبه ۳۱ اردیبهشت‌ماه، برای ورود به کشور با مقاومت مرزبانان دلیر برجک مرزبانی «مزه سر» هنگ مرزی سراوان روبه‌رو شدند و در این درگیری متاسفانه پنج نفر از مرزبانان دلیر به درجه شهادت نائل شدند.
شهادت دو مرزبان دیگر ایران
عناصر طالبان صبح روز شنبه ششم خرداد ماه اقدام به تیراندازی به سمت پاسگاه مرزی ساسولی در محدوده زابل استان سیستان و بلوچستان کردند که متاسفانه در این درگیری ۲ نیروی مرزبان کشور شهید و ۲ شهروند دیگر زخمی شدند.
اطلاعیه مرزبانی ایران از درگیری ایران و طالبان
در اطلاعیه مرکز اطلاع رسانی مرزبانی سیستان و بلوچستان آمده است: پیش از ظهر امروز مرزبانان جان برکف هنگ مرزی زابل با افراد مسلح ناشناس که قصد ورود به خاک جمهوری اسلامی ایران را داشتند، در نقطه صفر مرزی درگیر که منجر به تبادل آتش و درگیری مسلحانه شد.
این اطلاعیه می‌افزاید: در این درگیری، مرزبانان با برتری آتش سنگین و تحمیل تلفات، خسارات جدی را به آنان وارد کردند.
در این اطلاعیه آمده است: مرزداران غیور مرزبانی استان سیستان وبلوچستان با اقدامات عملیاتی و تشدید پوشش منطقه به حراست از مرز‌ها پرداختند.
طالبان چه گفت؟
«عبدالنافع تکور»، سخنگوی وزارت کشور طالبان هم با انتشار توئیتی مدعی شد که در جریان این درگیری از نیرو‌های طالبان یک نفر کشته و تعدادی زخمی شدند.
این مقام طالبان در ادامه تاکید کرد: «امارات اسلامی خواهان جنگ با همسایگان خود نیست.»
علت درگیری ایران و امارت اسلامی و حمله طالبان به خاک ایران
برخی عنوان «جنگ ایران و افغانستان بر سر آب» را مطرح می کنند که شاید آن یک روی سکه باشد. به گزارش تابناک جوان، گفته می شود علت درگیری ایران و افغانستان و حمله طالبان مشخص نیست و مسئولین در حال بررسی هستند اما دو علت احتمالی پررنک تر از بقیه است که در ادامه جزییات آن را آورده ایم.
* حقآبه ایران از رود هیرمند؟
به نظر می رسد، از مهم ترین چالش های چند روز اخیر که موثر در درگیری ها و جنگ ایران و طالبان بوده است. فارس نوشت: سخنان صریح رئیس جمهور خطاب به مقامات افغانستان مبنی بر پرداخت حقابه ایران از رود هیرمند متناظر به تعهداتی مطرح شده که افغانستان در چهارچوب معاهده دلتای سال ۱۳۵۱ در قبال جمهوری اسلامی دارد و بر مبنای آن موظف است سالانه ۸۲۰ میلیون مترمکعب آب از رود هیرمند را به سمت تالاب هامون در شهرستان زابل سرازیر کند.
با وجود پیگیری چندین ساله مقام‌های کشور و تأکید به افغانستان برای اجرای تعهدات خود، مسئولان این کشور در سال‌های اخیر به صورت پیوسته از اجرای تعهدات خود و ارائه حقابه ایران خودداری کرده است.
اخطار قاطع رئیس جمهور ایران برای حقابه هیرمند
ایران نوشت: آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی که پنجشنبه گذشته با هدف افتتاح و آغاز عملیات اجرایی چند پروژه عمرانی به جنوب سیستان و بلوچستان سفر کرده بود، مقامات افغانستان را مخاطب مواضع هشدار‌آمیز خود قرار داد و تأکید کرد که کابل این اخطار را جدی بگیرد.
رئیس جمهور در سخنان اخیر خود یادآور شد حقابه‌ای را که مردم سیستان و بلوچستان از رود هیرمند دارند، در چهارچوب معاهدات آمده است و مشمول مرور زمان نمی‌شود. رئیسی همچنین به برخی ادعا‌های منتشره مبنی بر اینکه سد احداث شده روی هیرمند آب چندانی ندارد یا بخشی از آن رسوبات است، اشاره و تصریح کرد: «باید هر چه سریع‌تر این اجازه به کارشناسان ما داده شود تا این مسأله را بررسی کنند، اگر کارشناسان ما این مطلب را تأیید کردند، بسیار خوب اشکال ندارد، در نبودن آب ما بحثی نداریم، اما اگر آب وجود دارد، این حق مردم سیستان و بلوچستان باید داده شود و ما به هیچ عنوان اجازه نمی‌دهیم حق مردم ضایع شود.»
رئیس جمهور با تأکید بر این نکته که در عمل به مواضع کشور در این باره جدی است، گفت: «مخاطبان، این سخنان بنده را بسیار جدی بگیرند و بعداً گله نکنند که به ما گفته نشد یا تصور می‌کردیم می‌شود با گفتار سیاسی و گذشت ایام از این مسأله گذر کرد، خیر، گذشت ایام این مسأله را حل نمی‌کند. از حاکمان افغانستان می‌خواهم سریعاً اقدام کنند که مردم سیستان و بلوچستان به حق‌شان برسند.»
واکنش عجیب طالبان به سخنان رئیس جمهور ایران
پس از هشدار روز پنجشنبه آیت‌الله رئیسی مبنی بر ضرورت پرداخت حقابه قانونی ایران از رود هیرمند، دفتر سخنگوی دولت افغانستان بیانیه‌ای خارج از عرف صادر کرد و به اظهارات رئیس جمهور و سایر مقامات ایرانی واکنش نشان داد. طالبان در این باره ضمن پذیرش تعهدات تاریخی قانونی خود تأکید کرده است به دلیل خشکسالی و کمبود آب عملاً قادر به پرداخت حقابه ایران نیست. این بیانیه با ادعای اینکه معلومات ایرانی‌ها از رود هیرمند کم است، همچنین افزوده است: «اکنون در بند کمال‌خان هیچ آبی وجود ندارد و اگر آب بند کجکی نیز در آن جاری شود، آب به ایران نمی‌رسد.»
تصاویر ماهواره‌ای دست طالبان را رو کرد
ادعای نبود آب در سد کمال خان درحالی در این بیانیه مطرح شده که به گفته کارشناسان و بنا بر تصاویر ماهواره‌ای معلوم شده به واسطه بارندگی مطلوب در سال‌جاری نسبت به سال‌های قبل، آب کافی در بند کمال خان وجود دارد و علاوه بر این، آب همچنان در حال منحرف شدن به سمت شوره‌زار گودزره است. این در حالی است که ایران بار‌ها پیشنهاد کمک‌های کارشناسی برای تعیین دقیق وضعیت سد‌ها را مطرح کرده که با مخالفت طالبان روبه‌رو شده است.
ایران: اجازه بازدید بدهید
بیانیه ادعایی طالبان بلافاصله از سوی جمهوری اسلامی پاسخ گرفت. وزارت خارجه در بیانیه‌ای با اشاره به اینکه معاهده بین ایران و افغانستان مورخ ۲۲ اسفند۱۳۵۱ به طور صریح و بدون هیچ ابهامی، حقابه طرف ایرانی از رودخانه هیرمند را تعیین کرد، یادآور شده است که تداوم آبگیری بند انحرافی کمال‌خان و انحراف مسیر طبیعی رودخانه هیرمند و بر هم زدن شرایط رودخانه و همچنین عدم همکاری مقامات افغانستان در تعیین محل‌های تحویل حقابه و نصب سامانه‌های فنی مربوط به سنجش میزان آب، نقض صریح مواد ۳، ۵ و ۶ معاهده هیرمند بوده و نمی‌توان با صدور بیانیه‌های سیاسی، توجیهی برای آن یافت.
این بیانیه با تأکید بر اینکه افغانستان متعهد به تأمین حقابه ایران از هیرمند است، صدور بیانیه‌های سیاسی بدون اقدام عملی را غیرقابل پذیرش خواند و تأکید کرد: «تا زمانی که به کارشناسان ایرانی اجازه بازدید داده نشود، هرگونه اظهارنظری درباره کاهش آب هیرمند پذیرفته نیست.»
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه نیز پس از این بیانیه در توئیتی نسبت به بیانیه اخیر طالبان واکنش نشان داد و نوشت: «در ماه‌های اخیر مکرراً از ملامتقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان خواستم طبق عهدنامه هیرمند، به تعهدات خودشان عمل کنند و امکان بازدید هیأت‌های فنی و سنجش میزان آب را فراهم کنند، که نکردند.» امیرعبداللهیان که چهارشنبه گذشته به منظور پیگیری همین موضوع به چابهار سفر کرده بود، افزود: «سیستان وبلوچستان از خشکسالی رنج می‌برد. ملاک بود و نبود آب، بازدید فنی و عینی است و نه صدور بیانیه سیاسی.»
طالبان را به رسمیت نمی‌شناسیم
ایرنا نوشت: امیر عبداللهیان وزیرامورخارجه تصریح کرد: هیات حاکمه فعلی افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسیم و بر لزوم تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تاکید داریم، زیرا طالبان بخشی از واقعیت افغانستان است نه همه آن.
چرا هیرمند برای ایران مهم است؟
فرارو نوشت: آمار ارائه شده از سوی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان می‌دهد تنها حدود ۷ درصد از منـابع آب ایران از منابع خارجی تأمین می‌شـود. شاید مساله در مرز‌های شمال غربی کشور چندان اهمیت نداشته باشد، اما داستان در مرز‌های شرقی ایران بسیار متفاوت است. چرا که ایران در آبریز فرات سهمی ندارد و تقریبا ۱۰ درصد در دجله سهم دارد. چنین سهمی اساسا نمی‌تواند به بحرانی مهم در سهم‌خواهی ایران از ترکیه منجر شود.
علاوه بر این، مناطق شمال غرب ایران از منابع قابل توجه آبی در داخل برخوردار است که نیاز‌های را به آبریز فرات کاهش می‌دهد، اما محدودیت منابع آبی در شرق، حقآبه رودخانه هیرمند را اهمیتی مضاعف بخشیده است. بخش قابل توجهی از زیست و حیات، ساکنان سیستان وابسته به آبریز هیرمند و تامین حقآبه ایران از این رودخانه است.
اظهارات رئیس دولت سیزدهم باعث شد یکی از فرماندهان طالبان در ویدئویی با پر کردن یک دبه زرد آب برای ابراهیم رئیسی ضمن تمسخر او ادعا کند که رودخانه هیرمند (هلمند) آبی برای تحویل به ایران ندارد. این دبه‌ها به مدت دو دهه نماد اقدامات انتحاری طالبان علیه دولت مرکزی افغانستان بودند به طوری که استفاده از این دبه‌ها نمایشی برای تهدید ایران قلمداد شد.
* علت درگیری ایران و افغانستان: انتقال مواد مخدر؟
همشهری آنلاین نوشت: محمد سرگزی می‌گوید که به گفته شاهدان در مرز درگیری بر اثر انتقال مواد مخدر به ایران بوده است که مرزبانان ایرانی مقابل آن‌ها ایستاده‌اند و طالبان نیز به حمایت از قاچاقچیان تیراندازی کرده‌اند.
* دلایل درگیری‌های پراکنده در مرز ایران و افغانستان
نماینده زابل درباره درگیری‌های پراکنده نوار مرزی سیستان و بلوچستان اینگونه گفت: یک سری درگیری‌های پراکنده در نوار مرزی وجود دارد. عمدتا هم به احداث دیوار مرزی در خاک ما بر می‌گردد. به این صورت که ما در برخی از جا‌ها در مرز سیستان دیوار مرزی را در فاصله حدود ۱۰۰ متری خط مرزی احداث کرده‌ایم و بعضا در طول این ایام به صورت غیر متمرکز اعلام کرده‌اند که مرز شما دیوار مرزی است. در حالی که این دیوار ارتباتی به خط مرزی ندارد، اما طرف افغان در تردد‌های آن سوی مرز به نوعی مداخله می‌کنند و گاه هم این دیوار را به عنوان مرز اشتباه می‌گیرند.
سرگزی گفت: در چند وقت گذشته برای تثبیت حاکمیت خاک خودمان، تردد مرزنشینان کشاورز که در افغانستان زمین‌های کشاورزی دارند به آن سوی مرز ممنوع شده است. این ممنوعیت تحرکات طرف افغانی را بیشتر کرده است.
