جایگزین عبدالملکی چه کسی خواهد بود؟ / چرا استعفای زود هنگام

به گزارش نبض بازار، حجت‌الله عبدالملکی، معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام (ره) سال گذشته در انتخاب کابینه در لیست فهرست وزرای پیشنهادی آیت الله سیدابراهیم رئیسی به عنوان وزیرکار انتخاب شد.

در کارنامه کاری حجت عبدالملکی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سوابق علمی، تألیفات و فعالیت‌های مختلف دیده می‌شود، او از قضا اقتصاددان است و نگاه مثبتی به ایجاد اشتغال در فضای کنونی کشور داشت و ظرفیت‌های بالایی برای اشتغالزایی در اقتصاد متصور بود.

برنامه‌های وزیر کار بیشتر ذکر کلیات بودند و با توجه به گستردگی این وزارتخانه و زیرمجموعه‌های آن باید نسبت به مسایل جزیی‌تر پاسخ‌های تخصصی تری دریافت کنند.

عبدالملکی در دولت جدید سابقه فراوانی در سخنرانی‌های تشکل‌های دانشجویی در کارنامه دارد او در ادعایی عجیب که بعداً مشخص شد که بیشتر یک "گاف" و اشتباه در محاسبه محسوب می‌شود مدعی شده بود: "در کره جنوبی درب پارکینگ‌ها به گونه‌ای ساخته شده که فقط خودروی کره‌ای میتواند وارد پارکینگ شود و به هیچ عنوان مرسدس بنز که بزرگتر است نمیتواند وارد شود" ظاهرا وزیر پیشنهادی کار نمی‌دانسته عرض خودرو‌های کره‌ای در برخی مدل‌ها بیشتر و در خودرو‌های غربی کمتر است و اساساً نه در کره و نه هیچ جای جهان کسی بر این اساس واردات خودرو را محدود نمی‌کند.

موضوع پارکینگ کره ای‌ها اولین گاف عبدالملکی نبود؛ او بعدتر در همان سخنرانی‌ها در جمع دانشجویان طراحی شرکت‌هایی برای زوج‌های جوان با معافیت مالیاتی ١۵ ساله در صورت فرزند آوری را پیشنهاد داده بود. وی در یک برنامه تلویزیونی در فروردین ماه گذشته در پاسخ به این سوال که چرا جوانان به سراغ ازدواج نمی‌روند گفته بود، چون از لحاظ اقتصادی آینده‌ای ندارند. برای حل این مسئله و آسان کردن ازدواج طرحی ارائه می‌دهد که مطابق آن، در لحظه ازدواج دختر و پسر همان توی محضر یک شرکت به نامشان ثبت می‌شود و می‌توانند فعالیت اقتصادی خودشان را در کنار دیگر فعالیت‌ها از همان حجله زفاف شروع کنند البته با ۵ سال معافیت مالیاتی و به ازای هر فرزند می‌توانند ۲ سال معافیت مالیاتی دریافت کنند.

عبدالملکی خود از جمله نظریه پردازان اقتصاد مقاومتی است. اوبه منتقدان اف‌ای تی اف شناخته می‌شود و آن را برای ایران بی فایده دانسته و باعث از دست دادن شرکای این کشور برای دور زدن تحریم‌ها و فاش شدن اطلاعات محرمانه کشور می‌داند. مشاوره‌های او به محسن رضایی دبیر فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام یکی از عوامل مهم مخالفت دبیر مجمع با نپیوستن ایران به مجمع محسوب می‌شد. عبدالملکی اکنون هم منتقد برجام است.

عبدالملکی در اردیبهشت ۱۴۰۰ در گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما اقتصاد ایران را از لحاظ باز بودن، بازتر از اقتصاد چین خواند، اظهاراتی که از سوی اکثر کارشناسان به یک شوخی تعبیر شده بود.

عبدالملکی پیشنهاد کرده تحت عنوان «انقلاب اقتصادی ۱۴۰۰» تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی آزاد شود و مالک آن زمین‌ها اختیار داشته در آن‌ها هر فعالیت دامی، صنعتی و … انجام دهد. عبدالملکی در یک برنامه تلویزیونی گفته چند جوان ایرانی موفق شده‌اند یک «لامبورگینی ایرانی» تولید کنند.

عبدالملکی که نزدیک به جبهه پایداری است در انتخابات ۱۳۹۵–۱۳۹۴ مجلس از حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس از نامزد‌های فهرست اصولگرایان بود که با ۶۶۷ هزار و ۱۷۸ رأی در رتبه ۵۶ ام قرار گرفت و نتوانست به مجلس راه پیدا کند. عبدالملکی از داوران فصل‌های دوم و سوم مسابقه تلویزیونی میدون بوده است. عبدالملکی از اعضای شورای مرکزی جبهه مردمی نیرو‌های انقلاب اسلامی است.

یکی از حوزه‌هایی که آثار اقتصادی و اجتماعی توامانی دارد، مساله ایجاد اشتغال و بالا بودن نرخ بیکاری است و قوانین بالادستی از جمله قانون برنامه ششم توسعه نیز هدف‌گذاری در این زمینه کرده، اما نتیجه مطلوب حاصل نشده است.

اما مساله اشتغال شاید یکی از جزئی‌ترین مشکلات پیش روی این وزارتخانه باشد. بحران جدی بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی که رقم آن تا ۳۰۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ ذکر شده بود، یکی از بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین مشکلات پیش روی این وزارتخانه است.

از سوی دیگر مساله جدی شستا (شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی) نیز در سال‌های اخیر و حداقل از دوره دوم دولت احمدی نژاد به بحرانی جدی تبدیل شده است و به نظر می‌رسد مصائب آن برای وزیر تازه به ارث باقی مانده است.

ادعای ساخت لامبورگینی توسط چند جوان ایرانی، حجت‌الله عبدالملکی، استاد دانشگاه امام‌صادق و معاون اشتغال کمیته‌امداد، در یک برنامه تلویزیونی اینترنتی ادعا کرده که پنج جوان ایرانی خودرو لامبورگینی در ابعاد جهانی ساخته اند.

عبدالملکی داور فصل دوم برنامه میدون ادامه می‌دهد: انقلاب اقتصادی دقیقا در همین نقطه است که مطرح می‌شود. ما در سال ۵۷ انقلاب سیاسی کردیم، اما در حوزه اقتصاد انقلاب نکردیم فلذا تمام سه بعد نظام اقتصاد ما کماکان همان چیزی است که آمریکایی‌ها برایمان ترسیم کرده بودند. به عقیده من تازمانیکه در نظام اقتصادی مان همچون نظام سیاسی مان انقلاب نکنیم، شرایط همینی است که هست؛ با رفت و آمد این دولت و آن دولت و آن وزیر و این وزیر هم چیزی تغییر نخواهد کرد. بعضا افرادی می‌گویند ۴۲ سال از انقلاب گذشته، اما چرا شعار‌های اقتصادی تحقق پیدا نکرده؛ رفع فقر، بیکاری و... به هرحال مردم گله مندند و تحقق شعار‌های اقتصاد انقلاب را مطالبه می‌کنند. پاسخ من به این افراد این است ۴۰۰ سال هم که بگذرد، اگر ما ساختار‌ها را متحول نکنیم، ضوابط و فرهنگ اقتصادی را متحول نکنیم و.. شرایط به همین منوال خواهد بود.

عبدالملکی اول شهریور‌ماه سال گذشته زمانی که در صحن مجلس برای کسب رأی‌اعتماد از نمایندگان از برنامه‌های خود دفاع می‌کرد گفته بود که اولین اقدامش فسادزدایی از زیر‌مجموعه‌های اقتصادی وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی خواهد بود و وعده داده بود که ضمن حفظ مدیران سالم و کارآمد، تمام مدیران نامربوط، مفسد و رانتی در اسرع وقت شناسایی و برکنار و به جای آن‌ها مدیران متخصص، جهادی و انقلابی جایگزین خواهند شد.

وزیرتعاون، کارو رفاه اجتماعی ۱۶۸ روز بعد از آغاز به کارش درباره حاشیه‌سازی‌هایی که برای او، انتصابات و اقداماتش در وزارتخانه می‌شود به صراحت از جریان پیچیده رسانه‌ای پرده برداشت که برای چنین روز‌هایی و برای قطع شدن دستشان از منافع این وزارتخانه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

حجت الاسلام سیدناصر موسوی لارگانی، در سوالی از وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی مبنی بر اینکه چرا اکثر انتصابات معاونین و مدیران وزارتخانه و روسای سازمان‌ها از افراد خارج از وزارتخانه هستند؟ اظهار کرد: خدا را شاهد می‌گیریم که هدفی جز اصلاح امور و به سامان رساندن امور نابسامان وزارتخانه‌ای که با درصد زیادی از جامعه سروکار دارد، ندارم. اگر اوضاع اسفناک این وزارتخانه نبود از طرح سوال در صحن مجلس می‌گذشتم.

لارگانی با اشاره به انتخاب مدیران وزارتخانه گفت: وزیر کار مدعی شده است که مدیران وزارت کار از داخل وزارت خانه منصوب شده اند، اما انتصابات انجام شده خلاف این موضوع را نشان می‌دهد. براساس لیستی که من در دست دارم وزیر کار ۸ معاون خود را از بیرون وزارت خانه انتخاب کرده است، همچنین ۸۲ درصد از مدیران کل، ستادی و روسای مراکز وابسته به این وزارت خانه از بیرون آمده است که این نسل کشی مدیریتی در سازمان‌ها و صندوق‌های تابعه است.

عبدالملکی با انتقاد از مجلس که تیم وزارتخانه هفته‌ها است که به مجلس لشکرکشی کردند، خاطرنشان کرد: آقایان از صبح در مجلس خیمه زده اند، اما من با شناختی که از عقلانیت، حریت و درایت همکاران دارم مطمئن هستم که نتیجه جلسه امروز موجب تقویت مجلس و قاطبه ملت، نظام و همچنین تقویت دولت آقای رئیسی و نجات وزارت کار از انحراف خواهد بود. من در جلسه رأی اعتماد نیز گفتم که انتخاب آقای عبدالمالکی به عنوان چهره‌ای جوان و مومن در وهله نخست ظلم به این جوان و سپس به کشور و ملت است.

حجت اله عبدالملکی روز دوشنبه ۱۳ دی ماه در بازدید از نمایشگاه مشاغل مهارت محور کم سرمایه که در مرکز تربیت مربی سازمان فنی حرفه‌ای البرز برگزار شد، گفت: در دولت سیزدهم سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای اتفاقات بسیار عالی را برای افزایش مهارت آموزی رقم زده از جمله اینکه دوره صدور مجوز آموزشگاه‌های مهارتی آزاد از هشت ماه به سه روز کاهش پیدا کرده است و اگر همکاران نتوانند رسیدگی کنند، سامانه به صورت خودکار سه ماهه مجوز را صادر می‌کند.

نامه ۶۱ اقتصاددان، فریادی از مردم و برای مردم

نامه ۶۱ اقتصاددان در روز‌های اخیر که حتی خطاب خود را این بار نه دولت و نظام که شهروندان و مردم ایران قرار داده است یکی از نشانه‌های آن گسل حالا فعال شده در اقتصاد ایران است. بحرانی که هر روز خود را بزرگ‌تر به رخ می‌کشد.

این اقتصاددانان در نامه خود گفته اند که معتقدند دولت سیزدهم با ادامه روند موجود، مردم و حاکمیت را در یک رویایی قرار می‌دهد و در درازمدت موجب بروز مشکلات عدیده‌ای در بخش اقتصادی و حتی سایر حوزه‌ها می‌شود.

خطری که برای دیدن آن حالا دیگر چندان به چشمان خیلی مسلح به علم اقتصاد نیز نیاز نیست و اعتراضات هر روز مردم نشان از وقوع بحران جدی در تمامی شاخه‌های اقتصادی کشور دارد.

در همین رابطه البته مهدی پازوکی به عنوان یکی از امضا کنندگان این نامه می‌گوید؛ وقتی افراد شایسته از بدنه دولت دور می‌شوند و مدیرانی ناکارآمد در بخش‌های اجرایی قرار می‌گیرند، زمینه‌های بروز مشکلات عدیده در کشور ایجاد می‌شود.

او تأکید می‌کند؛ «دولت سید ابراهیم رئیسی مملو از مدیرانی شده که به صورت قبیله‌ای در کابینه حضور پیدا کرده‌اند و تنها رزومه آن‌ها حضور در ستاد انتخاباتی رییس‌جمهور است. این افراد حتی اجازه نداده‌اند برخی اصولگرایان متخصص سکان هدایت تیم اقتصادی دولت جدید را بر عهده بگیرند.»

عبدالملکی، به عنوان وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی شاید یکی از آخرین گزینه‌هایی بود که تصور می‌شد بر صندلی این وزارتخانه تکیه بزند، اما همان گونه که لیست تهران در انتخابات کم فروغ مجلس سال ۱۳۹۸ او را به صندلی نمایندگی مجلس رساند دیگر شاید عجیب نبود که امداد‌های پشت پرده این بار این نماینده نسبتا جوان را به صندلی وزارتخانه نیز برساند. صندلی که در حالی روی آن می‌نشست که منتقد تام و تمام دولت قبل بود و اکنون به روایت منتقدانش یکی از قبیله گراترین مدل‌های ریاست را در وزارتخانه اش اعمال کرد. عبدالملکی از اقتصاد خوانده‌های دانشگاه امام صادق است که پیش از این معاونت اشتغال کمیته امداد امام خمینی و عضویت در هیات مدیره صندوق بیمه عشایر و روستاییان را در رزومه کاری خود داشت.

جایگزین عبدالملکی چه کسی خواهد بود؟

در این میان و در روز‌های گذشته که شایعات خروج عبدالملکی قوت گرفته بود، رایزنی‌ها نیز درباره گزینه‌های جایگزینی وی آغاز شد و نام هایی، چون حمیدرضا حاجی بابایی نماینده کنونی مجلس و وزیر پیشین آموزش و پرورش و مهرداد بذرپاش نیز به عنوان جایگزین‌های عبدالملکی در میان آمد که بسیاری بیان این نام‌ها را تلاش برای گزینه سازی برای وزارتخانه می‌دانستند.

در این میان، اما انتصاب زاهدی وفا که گزینه نزدیک به محمدمخبر یعنی معاون اول رئیس جمهوری است، به عنوان سرپرست وزارتخانه احتمالا حکایت از قدرت گرفتن مضاعف طیف مخبر در میان حلقه اقتصادی دولت دارد و به نظر می‌رسد که پس از خروج محسن رضایی از کمیسیون اقتصادی دولت، حالا و با خروج عبدالملکی، به عنوان وزیری که هیچ کدام از طیف‌های مرتبط با وزارتخانه اش دوستش نداشتند، اما منجر به قدرت گرفتن مضاعف تفکر آقای معاون اول در کابینه و هیات اقتصادی آن خواهد شد.

محمدرضا فرزین نیز یکی دیگر مدعی کرسی وزارت کار است. او هم‌اکنون ریاست بانک ملی را بر عهده دارد، اما از جمله چهره‌های نزدیک به شخص رئیسی به شمار می‌رود. او یکی از اصلی‌ترین نویسندگان برنامه اقتصادی هفت هزار صفحه‌ای رئیسی است و قرار بود به عنوان وزیر اقتصاد انتخاب شود که با برخی فعل و انفعالات نه‌چندان شفاف، میدان رقابت را به خاندوزی واگذار کرد.

محمدرضا حسنی‌آهنگر دیگر گزینه جدی تکیه بر کرسی وزارت کار است. شرق در گزارشی حسنی اهنگر را سردار معرفی کرده است و در صورت اضافه‌شدن به جمع وزرا، نهمین سردار و چهره فعال در سپاه است که ردای وزارت به تن خواهد کرد. حسنی‌آهنگر امروز به‌عنوان رئیس دانشگاه امام حسین، وابسته به سپاه پاسداران مشغول فعالیت است. این دانشگاه از اصلی‌ترین دانشگاه‌های تکمیل کادر سپاه به شمار می‌رود. از او مقالاتی درباره امنیت موشکی در دوران پسابرجام منتشر شده که نشان‌دهنده دیدگاه‌های اوست؛ اما سابقه اجرایی آهنگر از زاکانی و فرزین کمتر است. «ریاست کنفرانس همایش ملی انقلاب اسلامی و افق تمدنی آینده» و «ریاست کنفرانس سومین همایش بین‌المللی گام دوم انقلاب اسلامی» از مهم‌ترین سوابق اجرایی او در کنار ریاست دانشگاه امام حسین به شمار می‌رود.

در این میان نام‌های دیگری هم، چون سعید محمد، علیرضا زاکانی، پرویز فتاح نیز از جمله گزینه‌های جایگزینی عبدالملکی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هستند.