پرداخت یارانه فاجعه است / کسری بودجه پنهان نیز داریم / دولت چاره‌ایی از جز استقراض از بانک‌ها ندارد
محمود جامساز کارشناس اقتصادی در گفتگو با نبض بازار، درباره افزایش قیمت یارانه ها و اینکه آیا با این افزایش یارنه تورم بالا نمی رود پاسخ داد: وقتی که یارانه به این مقدار افزایش پیدا می‌کند یک گشایشی را در امر تامین معیشت طبقات آسیب پذیر یا متوسط به وجود می‌آورد و این‌ها به سرعت این یارانه را خرج خواهند کرد و سرعت گردش پول از یک طرف بالا می‌رود همچنین افزایش تقاضا هم در آن مستتر است.
افزایش قیمت باعث تورم است
وی ادامه داد: بنابراین، همین رویه و افزایش قیمت خود به خود ایجاد تورم می‌کند. اینگونه نیست که تورم فقط از ناحیه افزایش پایه پولی ایجاد شود. ضمن اینکه این یارانه با رشد تورم مزمنی که با آن مواجه هستیم به سرعت ارزش خودش را از دست می‌دهد. اگر الان با ۴۰۰ تومان می‌توانیم ۲ کیلو گوشت بخریم با افزایش تورم و کاهش ارزش پول دیگر این قدرت خرید ۲ کیلو گوشت را نخواهد داشت.
جامساز براین باور است: دیری نمی‌گذرد که مردم باز متوجه این می‌شوند که قادر نیستند سبد معیشت خودشان را تامین کنند و باز مثل نقطه سر خط می‌شود و دولت به دلیل اینکه تا به حال ثابت کرده که با وجود اینکه برای تورم هدف ۲۲ درصد گذاشته بود تقریبا ۲ برابر شد. یعنی ۴۰ ممیز ۲ دهم درصد گزارش شد که نشان داده دولت با سیاست‌هایش در مورد مهار تورم ناتوان است و این در متغیر تورم تاثیر می‌گذارد. به دلیل اینکه امسال هم بودجه‌ای که تنظیم شده یک بودجه متوهمانه است و درآمد‌های این بودجه علیرغم اینکه گفته شده اصلا تحریم‌ها در نظر گرفته نشده، اما دقیقا بودجه‌ای است که با در نظر گرفتن لغو تحریم‌ها تنظیم شده و درآمد‌های نفتی را ۲ برابر سال گذشته و درآمد‌های مالیاتی را ۶۲ درصد افزایش داده است که این نشان دهنده این است که امیدی برای دستیابی به توافق بوده است.
این کارشناس افزود: بودجه سال جاری از حیث منابع چندان قابل اعتماد نیست و نشان دهنده یک کسر بودجه پنهان در ابتدای سال است. اگر شما تصور کنید که الان درآمد‌های نفتی ایران نسبت به سال گذشته دو برابر شده و تحریم‌ها همچنان ادامه داشته باشد؛ البته افزایش قیمت نفت به نفع ایران شده است، ولی ما هزینه‌های مبادلاتی بسیار زیادی داریم که ۳۰ الی ۴۰ درصد زیر قیمت نفت خلیج فارس می‌فروشیم.
مالیات کمکی به کسری بودجه نمی کند
جامساز گفت: حتما کسری بودجه‌ای را خواهیم داشت و برای تامین این کسری بودجه درست است که آقای رئیسی گفته خط قرمز من استقراض از بانک مرکزی است، ولی با توجه به شرایط اقتصادی ایران ظرفیت اقتصادی ایران و قدرت خرید جامعه در مورد خرید اوراق بدهی که بخواهند از طریق سیاست‌های عملیات باز این کسری را جبران کنند و یا افزایش خدمات دولتی که سرسام‌اور بالا رفته است و درآمد‌های مالیاتی که با توجه به این ضعف تولید در اثر تورم و در اثر سیاست‌های معیوب دولت درآمد‌ها آنچنان نیست که بشود انقدر مالیات اخذ کرد.
او اظهار کرد: به هر حال دولت مجبور هست که از بانک‌ها وام بگیرد و بانک‌ها هم این تسهیلات را از بانک مرکزی می‌گیرند و بانک مرکزی هم اسکناس چاپ می‌کند و به بانک‌ها می‌دهد و دولت این خط قرمز خودش را دور می‌زند. به هر حال کسری بودجه ایجاد می‌شود و تامین منابع از بانک مرکزی به طور غیر مستقیم ایجاد می‌شود و تورم در اثر نقدینگی افزایش پیدا می‌کند و این یارانه‌ها ارزش خودش را از دست می‌دهد.
این اقتصاددان براین باور است: در حال حاضر یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان هیچ ارزشی ندارد در حالی که یک زمانی وقتی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به دست مردم می‌رسید حداقل بخشی از نیاز‌های آن‌ها را برطرف می‌کرند. ولی در حاضر قدرت خرید آن به شدت پایین آمده و حتی شاید به اندازه خرید یک مرغ هم نمی‌رسد که جای تاسف دارد و فاجعه است. اصولا پرداخت یارانه فاجعه است، این یارانه را به این دلیل پرداخت می‌کنند که قدرت خرید مردم را جبران کنند، چرا قدرت خرید مردم باید انقدر پایین بیاید که بخواهد جبران شود؟ ریشه در تورم است و باید این مسئله ریشه یابی کرد و تورم را از منشا قطع کرد.
جامساز ادامه داد: در کشور‌های توسعه یافته رشد تورم ۲ تا ۳ درصد است که قدرت خرید آن‌ها هیچ وقت پایین نمی‌آید که دولت بخواهد یارانه جبران تورم و جبران قدرت خرید به آن‌ها بدهد. در حال حاضر در کشور‌های پیشرفته مثل امریکا بودجه رفاهی هم گذاشته‌اند برای کمک به کسانی که نمی‌توانند کار کنند یا مشکلات جسمی و روحی و روانی دارند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به کمبود منابع ارزی، اگر قرار بود دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی بدهد این ارز در کار نبود که بخواهد ارز را اختصاص بدهد. به هر حال یک مقدار از درآمد‌های دولت از فروش ارز است و این یک رانت بسیار بزرگی را ایجاد می‌کرد. ثانیا آن زمانی که ارز ۴۲۰۰ در سال ۹۷ اختصاص پیدا کرد تفاوتش با ارز آزاد ۷ تومان بود و الان تفاوت آن بیش از ۲۳ الی ۲۴ تومان است و این برای دولت یک منبع درآمدی بود که از دست می‌دهد و از این نظر هم دولت مایل است که ارز ۴۲۰۰ حذف شود.
