برای رونق تولید باید شیوه سنتی را کنار بذاریم/ افزایش تورم نشات گرفته از رفتار بانک مرکزی است
ایمان زنگنه عضو انجمن اقتصاد ایران در گفتگو با نبض بازار، در خصوص اینکه دولت برای مهار تورم باید چه اقداماتی انجام بدهد؟ پاسخ داد: تورم در کشور ما یک پدیده پولی که تجربه تاریخی و نگاه به عقب نشان می‌دهد در ایران تورم بیشتر ریشه‌های پولی دارد. دولت در بزنگاه‌هایی با کسری بودجه مواجه بود که این کسری به طریق پولی جبران شده ولی ترازنامه بانک مرکزی را درگیر کرده است.
وی ادامه داد: شاهد بودیم، با افزایش پایه پولی نقدینگی گسترده‌ای ایجاد شده که به امواج تورمی دامن زده است. بخش دیگر به عملکرد نظام بانکی و اضافه برداشت از بانک مرکزی توسط بانک‌ها برمی گردد که ترازنامه بانک مرکزی و پایه پولی را متاثر می‌کند. در نتیجه نقدینگی را افزایش می‌دهد و مشاهده افزایش تورم هستیم.
زنگنه افزود: اگر دولت به دنبال این است که تورم کنترل شود ریشه اساسی مسئله ریشه‌های پولی که باید تدبیری خاصی اندیشیده شود. در عین حال که منابع درآمدی دولت باید گسترده‌تر شود و حتی مسئله درآمد‌های ارزی دولت در اینجا نیز دخیل است. زمانی که بودجه ریالی و ارزی شما مشترک است و بانک مرکزی به ناگزیر و مطابق آن قرارداد باید این ارز را در اختیار بگیرد و مابه ازای آن ریال در اختیار دولت قرار دهد نقدینگی افزایش می‌یابد. یعنی این‌ها ریشه‌های افزایش نقدینگی که باعث افزایش تورم می‌شود.
تورم به نظامی بانکی برمی‌گردد
تحلیلگر اقتصادی براین باور است: اگر بخشی از فشار هزینه دولت در محل تخصیص یارانه نقدی از فشار بکاهد یا تقلیل یابد شاید کمک کند تورم با این ارقام شتابنده حرکت نکند. وگرنه ریشه تورم یک مسئله پولی و کسری بودجه و مسئله رفتار و عملکرد نظام بانکی که خلق نقدینگی است. شاید بتوان گفت منتج به تولید و رشد اقتصادی در کشور نمی‌شود.
زنگنه تصریح کرد: بخش عمده تامین مالی بنگاه‌ها توسط نظام بانکی تجدید تسهیلات است. یعنی تسهیلات جدیدی داده نمی‌شود و همان منابعی که پیشتر در اختیار بنگاه‌ها بوده به نظام بانکی بازگردانده نشده و آن‌ها به شکلی تجدید یا تبدیل شده که همه نشان می‌دهد آن منابعی که در اختیار بنگاه‌ها قرار دادید و انتظار داشتید منتج به تولید شود و تولید، ناخالص داخلی را افزایش داد تا رشد اقتصادی. هیچ یک از این سلسله توالی که بیان کردم محقق نشده و می توان گفت کمکی به کنترل تورم نمی‌کند.
وی در پاسخ به این سوال، با توجه به مشکلات اقتصادی و تورم شاهد رونق تولید خواهیم بود؟ بیان کرد: این عزم ملی می‌طلبد. باید بدانیم چه سیاست‌هایی را پیاده کنیم که منتج به رونق تولید شود که نخست تولید رونق یابد و اشتغالزایی بر اثر آن ایجاد شود.
او با اشاره به نامگذاری سال گفت: با توجه به اینکه در نامگذاری سال، دانش بنیان نیز اشاره شد؛ بنگاه‌های ما به سمت تجدیدساختار بروند و فرایند‌های تولیدی آن‌ها تغییر یابد و تولیدی مبتنی بر افزایش سهم فناورانه را شاهد باشیم. یعنی تولید سنتی نباشد و حتی صادرات ما از صادرات مواد خام و کانی‌ها و مواد به این شکل که صرفاً می‌توان گفت فروش مواد خام و مواد اولیه است به سمت این باشد که بخشی از صادرات ما ارزش افزوده داشته باشد و تغییراتی ایجاد کنیم که درآمد و سوددهی ما از این محل افزایش یابد.
زنگنه اذعان کرد: بنابراین، اگر دولت در صدد این باشد که شعار سال محقق شود باید یک سلسله سیاست‌هایی هماهنگ یابد که تمامی دستگاه‌ها اجرا کند که بعنوان یک کار ویژه یا هدف ویژه توسط دستگاه‌های سیاست گذار یا وزارتخانه‌های مرتبط دنبال شود. سیاست‌ها معقول باشد و به اقتضای شرایط اقتصادی کشور این سیاست‌ها اندیشیده شود. مسئله اساسی این است اگر دنبال این هستیم تولید رونق یابد این شیوه و نظام فعلی سیاست گذاری باید تغییر یابد و اگر اصلاح اقتصادی را تکرار می‌کنیم این اصلاحات اقتصادی قاعدتاً رنجی را بر جامعه تحمیل کند. بخاطر اینکه این نابه‌سامانی‌ها و این نقصان‌هایی که در ادوار گذشته انباشت تاریخی شده حل نشده است.
عضو انجمن اقتصاد ایران در پایان خاطرنشان کرد: اگر دولت فعلی عزم این را دارد که اصلاحات اقتصادی را پیاده کند باید اصلاحات همه جانبه و مداوم باشد و از سمت عرضه یا یارانه دنبال اصلاحات باشد. بعنوان مثال، قیمت آرد را تعدیل کنید به نظرم دولت باید شیوه‌های حمایتی متناسب با این را در میان مدت و کوتاه مدت بیندیشد، چون نمی‌خواهیم اصلاحات به شیوه‌ای باشد که توان مردم خرد شود یا اقشار فرودست در جامعه افزایش یابد. نتیجه سیاست‌های اصلاحی شما نباید منتج به این شود که میزان کالری دریافتی خانوار کاهش یابد، چون درآمد کم شده و قدرت خرید کاهش یافته است. این ملاحظات را باید دولت در نظر داشته باشد.
