کمرشکنی تورم به روایت غالب مردم برای کم درآمد‌ها
به گزارش نبض بازار ,گزارش ها حاکی از آن است که تورم و فشار گرانی برای همه خانوارها یکسان نیست و متوسط رشد قیمت در ماه اردیبهشت 1400 در مقایسه با اردیبهشت 99 حدود 47 درصد افزایش داشته است. اما این مقدار برای دهک های کم درآمد بیشتر و برای دهک های پردرآمد کمتر بود.
تورم برای دهک اول بیش از 50٪ است در حالی که برای دهک دهم (10٪ بالاترین درآمد که حدود 47٪ و 3٪ کمتر است. تورم پایین و قیمت های بالای دهک های پردرآمد به دلیل تفاوت در سبد خانوار است.
فاکتور اهمیت خوراکی یا غیر خوراکی؟
برای همه دهک های درآمد ، سهم اقلام غیر غذایی در هزینه ها بیشتر از اقلام غیر غذایی است. میانگین خانوارهای ایرانی 27 درصد از هزینه‌های ماهانه‌شان مخصوص به تامین مواد خوراکی و 73 درصد مربوط به غیرخوراکی‌ها و خدمات از جمله، مسکن، پوشاک، خودرو، آموزش، تفریح و ... است.
با این حال بسته به میزان درآمد هر دهک اهمیت کالاهای خوراکی و غیرخوراکی متفاوت است. به طور مثال برای دهک اول(کم‌درآمدترین 10 درصد جامعه) سهم خوراکی‌ها از سبد هزینه بیش از 43 درصد است در حالی که برای دهک دهم(10 درصد جامعه با بیشترین درآمد) حدود 17 درصد از هزینه ماهانه به تامین خوراک اختصاص می‌یابد.
از این رو می‌توان گفت ضریب اهمیت بخش خوراکی از دهک اول به سمت دهک دهم روند نزولی دارد به عبارت دیگر اهمیت این بخش در دهک اول نسبت به دهک‌های بالاتر، بیشتر است به‌طوری‌که اهمیت آن در دهک اول نزدیک به 2.5 برابر در دهک دهم است.
بنابراین تأثیر خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در تورم کل دهک اول بیش از دو برابر تأثیر آن در تورم کل دهک دهم است
سهم مسکن از هزینه‌های خانوارهای ایرانی
روند ضریب اهمیت غیر خوراکی‌ها و خدمات از دهک اول به سمت دهک دهم افزایشی بوده به‌طوری که کمترین ضریب اهمیت این بخش در دهک اول و بیشترین آن در دهک دهم است. بنابراین، می‌توان گفت که در دهک‌های بالاتر نسبت به دهک‌های پایین، غیر خوراکی‌ها و خدمات تأثیر بیشتری در تورم کل آن‌ها خواهد داشت.
اما در تمامی دهک‌های هزینه‌ای خانوارها، ضریب اهمیت گروه مسکن، آب و برق و گاز نسبت به سایر گروه‌های غیر خوراکی دارای بیشترین مقدار است و حتی در دهک‌های پنجم تا دهم ضریب اهمیت مسکن به تنهایی از کل خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نیز بالاتر است. هرچند سهم هزینه مسکن در دهک اول بیشتر از دهک دهم است، اما این اختلاف به اندازه سهم خوراکی‌ها نیست.
بخش پوشاک و حمل و نقل دیگر بخش‌هایی هستند که توجه به انها جالب است. همانطور که در نمودار 3 دیده می‌شود، روند سهم پوشاک و حمل و نقل از دهک اول به سمت دهک دهم صعودی است. باید توجه داشت که خودرو نیز جزو هزینه‌های حمل و نقل قرار دارد. از این رو می‌توان گفت که هرچه درآمد خانوارها بیشتر می‌شود پوشاک و حمل و نقل (خودرو) سهم بیشتری در هزینه‌هایشان دارد.
به طوری‌که سهمی که پوشاک و حمل و نقل از سبد خانوار دهک دهم می‌گیرد سه برابر سهم آن در سبد خانوار دهک اول است.
روند تورمی برای خانوارها
در نهایت نیز باید گفت از سویی خوراکی‌ها سهم بیشتری در سبد هزینه‌های خانوارهای کم درآمد داشته و از سوی دیگر تورم در یک سال اخیر برای کالاهای خوراکی به شدت بیشتر از کالاهای غیر خوراکی بوده است. از این رو تورم برای دهک‌های کم درآمد بیشتر از تورم برای دهک‌های پردرآمد شده است.
تورم کالاهای خوراکی و غیر خوراکی در هر دهک در نمودار 4 آمده است.
